Tại sao sách bìa cứng ra mắt trước sách bìa mềm?

Nguồn: “Why books come out in hardback before paperback,” The Economist, 15/10/2014.

Giải Man Booker 2014 đã được trao hôm 14 tháng 10 cho cuốn The Narrow Road to the Deep North, câu chuyện đau lòng của Richard Flanagan kể về những tù nhân chiến tranh của Úc ở Miến Điện. Cũng như hầu hết các cuốn sách khác được đề cử cho giải thưởng này, tác phẩm của Flanagan cho đến nay mới chỉ có ở dạng bìa cứng trên hầu hết các thị trường. Dài 22 centimét, dày 464 trang, và nặng hơn nửa kilôgam, mang nó theo mình chẳng phải là dễ dàng gì. Mà giá cũng không rẻ: 16,99 bảng ở Anh (hay 26,95 đô la ở Mỹ). Ấn bản bìa mềm nhẹ hơn và rẻ hơn sẽ được phát hành ở cả hai nước trong năm sau. Nhưng tại sao sách lại ra mắt bằng ấn bản bìa cứng, nặng và đắt trước?

Những cuốn sách đầu tiên được bao bọc bằng các tấm bìa cứng và chắc. Lượng in nhỏ khiến chúng đặc biệt đắt tiền. Sách bìa mềm đã đi tiên phong trong thế kỷ 19 và trở nên phổ biến ở châu Âu lục địa. Nó xuất hiện ở Anh và Mỹ trong những năm 1930, khi các nhà xuất bản như Penguin và New American Library bắt đầu sản xuất hàng loạt những ấn bản giá rẻ nhưng được thiết kế tốt của các tác phẩm cũ, với mục đích nhắm tới thế hệ độc giả mới không có nhiều tiền để theo đuổi những ấn bản bìa cứng cũ. Trong Thế chiến II, thú đọc sách như một trò tiêu khiển nổi lên khi tình trạng thiếu giấy đòi hỏi những phương pháp in ấn hiệu quả hơn. Sách bìa mềm là giải pháp cho vấn đề này.

Nhưng những cuốn sách được mong đợi là sẽ bán chạy lại thường được ra mắt bằng bản bìa cứng trước tiên. Được biết đến dưới tên gọi “windowing” (trổ cửa), chiến dịch bán hàng này cũng được sử dụng trong ngành công nghiệp điện ảnh, nơi những cuốn phim được ra mắt trong rạp chiếu trước khi được bán ra dưới dạng đĩa DVD. Tương tự như vé xem phim, những cuốn sách bìa cứng đem lại nhiều lợi nhuận trên mỗi đơn vị sản phẩm hơn so với sách bìa mềm. Và như những tín đồ điện ảnh muốn xem phim trên màn ảnh rộng, những người sưu tập sách cũng muốn thưởng thức chất lượng cao cấp của sách bìa cứng. Cuốn The Narrow Road to the Deep North có endpaper (tờ giấy khổ đôi với một nửa được dán vào bìa trong) màu đỏ tươi; các cuốn khác có bìa dập nổi hoặc đi kèm với bookmark. Độ bền của sách bìa cứng đồng nghĩa với việc chúng cũng phổ biến ở các thư viện. Và chúng còn có một giá trị sang chảnh nhất định: các biên tập viên văn học thường không điểm sách bìa mềm. Khi doanh số sách bìa cứng đã chậm lại thì ấn bản bìa mềm sẽ được phát hành. Được in với số lượng lớn hơn sách bìa cứng, sách bìa mềm thường bán được nhiều hơn, nhưng lợi nhuận lại thấp hơn. Một số nhà xuất bản thường đợi đến trước Giáng sinh mới cho ra mắt bản bìa cứng để nhắm đến thị trường quà tặng, trước khi xuất bản bản bìa mềm cho kỳ nghỉ hè.

Sách giấy đang chứng tỏ sức sống trước những lời tiên đoán về cái chết của nó. Thực ra, sách điện tử mới là mối đe dọa chính đối với sách bìa mềm. Những độc giả không chịu bỏ tiền ra cho các ấn bản bìa cứng giờ đây có một phiên bản rẻ hơn, nhẹ hơn, và thân thiện hơn với môi trường, mà không cần phải chờ đợi. Chẳng hạn, The Narrow Road to the Deep North hiện nay đã có bản e-book, với giá chưa đến 6 bảng Anh (hay 10 đô la Mỹ). Trước đây, ấn bản bìa mềm của một cuốn sách thành công có thể bán được nhiều gấp bốn lần ấn bản bìa cứng, nhưng một số cuốn mới ra mắt gần đây lại bán được nhiều bản bìa cứng hơn bản bìa mềm, vì những độc giả của ẩn bản bìa mềm đã chuyển qua đọc e-book. Một số người trong ngành công nghiệp xuất bản cho rằng cuối cùng sách điện tử có thể sẽ thay thế được sách bìa mềm. Nhưng nhiều người lại tự tin rằng sách bìa cứng vẫn sẽ tồn tại.

Nguyễn Huy Hoàng dịch