“Đừng so sánh: người làm sao so sánh” – Osip Mandelstam
Photo by Chris Warde-Jones
Osip Mandelstam sinh năm 1891 trong một gia đình Do Thái ở Warsaw. Năm 1911 ông cùng các nhà thơ Nikolai Gumilev và Sergey Gorodetsky lập nên trường phái thơ Acme và xuất bản tập thơ đầu năm 1913. Năm 1922 ông kết hôn với Nadezhda Khazina và chuyển đến Moskva, nơi ông kiếm sống bằng công việc phê bình và dịch thuật. Năm 1933 ông viết một bài thơ giễu nhại Stalin, dẫn đến việc bị bắt giữ và kết án đi đày trong năm sau đó. Trong làn sóng Đại thanh trừng 1936–1938, ông bị bắt lần thứ hai và bị kết án năm năm tù vì “các hoạt động phản cách mạng.” Ông qua đời ở trại trung chuyển Vtoraya Rechka gần Vladivostok vào tháng 12 năm 1938.
Đừng so sánh: người làm sao so sánh
Đừng so sánh: người làm sao so sánh.
Với một nỗi như e sợ dịu dàng
Tôi đã chấp nhận sự bằng phẳng của đồng bằng,
Và vòng tròn của bầu trời là khổ ải.
Tôi quay sang với kẻ hầu – không khí,
Đợi phục vụ hay một tin nơi cùng,
Sửa soạn đi, trôi theo đường vòng cung
Của những chuyến đi không bao giờ xuất phát.
Tôi đã sẵn sàng lang thang – nơi bầu trời với tôi rộng khắp,
Nhưng một nỗi niềm trong suốt không để tôi đi
Tới những ngọn đồi quang, toàn người của Tuscany,
Xa những ngọn đồi trẻ của Voronezh.
18 tháng 1, 1937
Osip Mandelstam, “Не сравнивай: живущий несравним,” Воронежские тетради (Ардис, 1980).
Nguyễn Huy Hoàng & Phạm Hà Anh dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 