“Xem Shoah trong một phòng khách sạn Mỹ” – Adam Zagajewski

Adam Zagajewski (1945–2021) là nhà thơ, nhà văn, nhà tiểu luận người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 2004 và giải Heinrich Mann năm 2015.

Xem Shoah trong một phòng khách sạn Mỹ

Có những đêm mềm như lông ngựa con
nhưng chúng tôi thích chơi cờ hoặc chơi bài hơn. Ở đây,
vài vị khách của khách sạn hát Happy Birthday
trong khi chiếc TV một mắt thờ ơ xáo các hình ảnh của nó.
Những cây cối tuổi thơ tôi đã vượt cả đại dương
để chào tôi một cách lạnh nhạt từ màn hình.
Nông dân Ba Lan tham gia với sự sốt sắng dòng Tên
vào các tranh cãi thần học, chỉ có người Do Thái im lặng,
kiệt quệ vì sự chết kéo dài của họ.
Những dòng sông của những chuyến đi tuổi trẻ của tôi chảy
thận trọng trên một lục địa xa xôi, xa lạ.
Những cỗ xe chở cỏ khô không chở cỏ khô, mà chở tóc,
những cái trục kêu ken két dưới sức nặng như tơ.
Chúng tôi vô tội, những cây thông tuyên bố.
Các sĩ quan SS trông ốm yếu và già,
các bác sĩ vất vả cứu trái tim, mạng sống, lương tâm cho họ.
Đã khuya, tôi cảm thấy những âm ỉ của cơn buồn ngủ.
Tôi muốn ngủ, nhưng những người hàng xóm
vẫn xướng to bài Happy Birthday:
át cả tiếng những người Do Thái sắp chết.
Những xe tải lớn vận chuyển những ngôi sao từ bầu trời,
những chuyến tàu ảm đạm lăn bánh trong mưa.
Tôi vô tội, Mozart ăn năn;
chỉ cây dương, như thường lệ, run rẩy,
sẵn sàng thú nhận mọi tội ác.
“Nhà tôi ở đâu…,” những người Do Thái ở Séc hát.
Chẳng có nhà, những ngôi nhà cháy, khí ga lạnh rít bên trong.
Tôi ngày một thêm vô tội và buồn ngủ hơn.
Chiếc TV trấn an: cả hai chúng tôi
đều nằm ngoài sự nghi ngờ.
Buổi sinh nhật càng lúc càng ầm ĩ.
Những đôi giày của Auschwitz, xếp thành những kim tự tháp
cao đến tận trời, lặng lẽ rên rỉ:
Than ôi, chúng ta đã sống lâu hơn loài người, giờ
ngủ thôi, ngủ thôi:
chúng ta chẳng còn nơi nào để đi.

Adam Zagajewski, “Watching Shoah in a Hotel Room in America,” Canvas, trans. Renata Gorczynski, Benjamin Ivry, and C. K. Williams (Farrar, Straus and Giroux, 1991).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.