“Tấm mạng” – Jorge Luis Borges

Jorge Luis Borges (1899–1986) là một nhà văn và nhà thơ người Argentina, một nhân vật chủ chốt trong nền văn chương tiếng Tây Ban Nha với những tác phẩm đã trở thành điển phạm của châu Mỹ Latin trong thế kỷ XX. Sách của ông bắt đầu được dịch và xuất bản rộng rãi ở Mỹ và châu Âu sau khi ông được trao giải Prix International cùng Samuel Beckett năm 1961. Danh tiếng quốc tế của ông cũng được củng cố bởi các giải de Cervantes năm 1969 và giải Jerusalem năm 1971, bên cạnh sự bùng nổ của các nhà văn Mỹ Latin thuộc thế hệ sau trong những năm 1960 và 1970.

Tấm mạng

Để nỗi kinh hoàng của mình hoàn hảo, Caesar, bị dồn dưới chân bức tượng bởi những con dao găm sốt sắng của các bằng hữu, phát hiện ra giữa những khuôn mặt và những lưỡi dao khuôn mặt của Marcus Brutus, kẻ được ông bảo trợ, biết đâu là chính con ông, và thôi chống cự và kêu lên: Cả mi ư, con ta! Shakespeare và Quevedo đã làm sống lại tiếng kêu bi thảm ấy.

Số phận ưa những sự lặp lại, các biến thể, những đối xứng; mười chín thế kỷ sau, ở phía nam tỉnh Buenos Aires, một gaucho bị các gaucho khác tấn công và khi ngã xuống, hắn nhận ra một đứa con đỡ đầu của hắn và nói với nó với sự trách cứ nhẹ nhàng và nỗi kinh ngạc chầm chậm (những lời này phải được nghe thấy chứ không phải là đọc): Pero, che! Họ giết hắn và hắn không biết rằng hắn chết để một cảnh tượng có thể được lặp lại.

Jorge Luis Borges, “La trama,” El hacedor (Emecé Editores, 1960).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.