“Bất khả” – Adam Zagajewski

Adam Zagajewski (1945–2021) là nhà thơ, nhà văn, nhà tiểu luận người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 2004 và giải Heinrich Mann năm 2015.

Bất khả

5414 S. Blackstone, Chicago

Cố mà viết, rất khó, bất kể
ở nhà, trên máy bay qua đại dương,
trên một cánh rừng đen, trong tịch mịch buổi tối.
Lúc nào cũng thế, bắt đầu sảng khoái, đạt
tốc độ tối đa và mười lăm phút sau
bỏ cuộc, miễn cưỡng đầu hàng.
Tôi hy vọng ít nhất bạn có thể nghe thấy tôi,
– vì, như bạn biết, các nhà lý luận nhắc ta nhớ
dai dẳng, gần như hằng ngày, rằng chúng ta đã lỡ
ý chính, như mọi khi chúng ta đã bỏ qua
ý nghĩa sâu xa hơn, chúng ta đã đọc
sai sách, than ôi,
chúng ta rút ra những kết luận sai lầm.
Họ tuyên bố: thơ căn bản là bất khả,
một bài thơ là một căn sảnh các khuôn mặt tan biến
trong ánh mù vàng của đèn rọi, nơi những rầm rì
buốt óc của một đám đông phẫn nộ át đi
các giọng nói đơn lẻ không phòng bị.
Rồi sao? Những lời hay thì lụi tàn mau chóng,
những lời tầm thường thì hiếm khi thuyết phục.
Mọi bằng chứng trỏ đến silentium
chỉ giành được một rúm tín đồ.
Đôi khi tôi ghen tị với các nhà thơ đã khuất,
họ không còn có “những ngày tồi tệ,” họ không biết
“buồn chán,” họ đã chia tay với “khoảng trống,”
“tu từ,” mưa, những vùng áp suất thấp,
họ đã ngừng theo dõi “những bài phê bình sắc bén,”
nhưng họ vẫn cất tiếng với chúng ta.
Những nghi ngờ của họ đã biến mất cùng họ,
niềm sung sướng tê mê của họ, sống.

Adam Zagajewski, “Impossible,” Unseen Hand, trans. Clare Cavanagh (Farrar, Straus and Giroux, 2011).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.