“Ngủ gật trên một tập Cavafy” – Adam Zagajewski

Adam Zagajewski (1945–2021) là nhà thơ, nhà văn, nhà tiểu luận người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 2004 và giải Heinrich Mann năm 2015.

Ngủ gật trên một tập Cavafy

Tối muộn, sau một ngày mệt nhọc,
ngủ gật trên một tập Cavafy,
trên chiếc ghế đã rất quen với những yếu đuối của tôi
(và đôi khi những khoảnh khắc đầy cảm hứng),
tôi thấy những người đàn ông ấy, già và trẻ,
những kẻ đã chịu sự thất bại một cách oai phong, lịch thiệp,
và chấp nhận thảm họa của dân tộc họ, thành phố họ
(bị Rome chinh phục một cách có hệ thống),
không dễ dàng, nhưng với sự rực rỡ
vô địch – sự an ủi của họ đến ở trong ngôn từ,
thứ ngôn từ tột hạng, mềm dẻo của Iliad hay Sophocles,
và điều mà không cuộc chinh phục nào có thể lấy đi khỏi họ
(hoặc ít nhất đó là họ nghĩ):
vị trí của họ trong thế giới Hellenic.
Đã thế Myres, Aimilianos, thi sĩ Phernazes,
cũng như một hoàng tử từ Tây Libya,
chưa kể đến Antony nổi tiếng,
người đã dũng cảm từ biệt Alexandria,
hay Julian lố bịch, vụng về
(ông ta đã có thể là một kẻ kích động Cộng sản).
Tất thảy bọn họ – trừ Julian bất chính –
đều tất bật với những chuẩn bị
cho giấc ngủ vĩnh hằng, một thất bại được tôn đẹp;
và hầu như tất thảy đều khơi dậy sự đồng cảm của chúng ta,
mặc dầu nhìn chung họ không phải anh hùng
(sự xảo quyệt, không phải danh dự, thúc đẩy họ).
Trong khi xét cho cùng, cơn buồn ngủ của chúng ta chỉ là
một phác họa vặt vãnh, một sự nếm trước một tổng thể lớn hơn
(như biên tập viên của các phụ trang văn học nói).
Những thất bại của chúng ta vẫn mơ màng
(hay ít nhất là trông như vậy)
trong khi những người qua đường cuối cùng trở về
những căn hộ chật chội của họ,
vào ban đêm, khi tim đập chậm hơn
và làn khói xám, dày đặc của cuộc sống thường nhật
thoát khỏi ống khói như một bóng ma
(cuộc đời chúng ta cháy).

Adam Zagajewski, “Falling Asleep Over a Volume of Cavafy,” Unseen Hand, trans. Clare Cavanagh (Farrar, Straus and Giroux, 2011).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.