“Mọi thứ vẫn thế” – Ghassan Zaqtan

Ghassan Zaqtan sinh năm 1954 ở Beit Jala, Palestine. Tác giả của ba cuốn tiểu thuyết và hơn mười tập thơ, ông hiện sống ở Ramallah. Một tập thơ tuyển của ông, Like a Straw Bird It Follows Me, do Fady Joudah dịch sang tiếng Anh, đoạt giải thơ Griffin Quốc tế năm 2013.

Mọi thứ vẫn thế

Điều gì đã dẫn anh lại đằng kia
trong tiết trời lạnh đến thế?
Không phải khao khát hay tò mò
mà có lẽ nỗi sợ, hay biết đâu
là cái ớn lạnh trong phòng,
dẫu mọi thứ vẫn trông như thế,
như anh viết trong một bài thơ cũ anh không thể hoàn thành

“… Mọi thứ vẫn thế
kể từ khi chúng ta ra trận,
kể từ thời bé thơ, hay là trước đó nữa,
có lẽ mặt trời của những năm ấy đã làm các tấm rèm trắng
thêm bạc, và những viên sỏi
trong hành lang trở nên tròn hơn
và bóng hơn, hoặc cỏ đã mọc cao hơn
hoặc khô héo!

Ba tấm gương vẫn thế,
những tấm ga giường, chiếc kệ
và cây chổi

bức ảnh gia đình
cuốn Qur’an bìa da
chuỗi mân côi của người bà đã mất

mọi thứ như chẳng có gì thay đổi.
Có lẽ chúng ta
chúng ta những kẻ ngã xuống cuộc chiến
từ tiếng chuông trường…”

Đó là mùa hè năm 1986 ở Damascus, lúc bấy giờ mẹ anh vẫn còn sống
và có một khoảng trống đâu đó trong bài thơ ấy, giống như một cái hố bám theo
anh hơn, anh nghe thấy nó loạng choạng phía sau bất cứ nơi nào anh đi qua, nhất là
khi hướng tới những cái kết đầy lo lắng trong các giấc mơ, và ngay cả ở đó, họ,
những cậu bé, vẫn tiếp tục nhìn anh chằm chằm và gửi đi những cử chỉ khó hiểu,
những cậu bé đã không trở về sau các cuộc tuần tra nửa đêm, và những người
đã chết, những người đã quay về ngồi trên các bậc thềm nhà họ.

Giờ, anh cảm thấy một cuộc tản bộ trong mình qua khoảng trống đó
mà không biết chính xác nó ở đâu,
và bài thơ ở đâu, trong sự bất toàn đầy đau đớn của nó.

Nản chí vì sự kiên nhẫn
bị sự vội vàng vượt qua
anh đã nghĩ kiểu mánh lới này
sẽ phù hợp với cái kết!

Anh có thể thay “người bà” bằng “người mẹ”
và quan sát
lớp thạch cao đang rã ra phía trên mái hiên cửa
cái ghế úp ngược
nơi những bông cẩm quỳ lảo đảo rồi lại ngoi lên
mà không được chăm sóc
và ánh sáng dịu qua cửa sổ đằng sau
vẫn ở nguyên vị trí cũ

Chỉ có cây nhài là tiếp tục leo, các con mắt của nó trên trần.

Ghassan Zaqtan, “Everything As It Was,” Like a Straw Bird It Follows Me: And Other Poems, trans. Fady Joudah (Yale University Press, 2012).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.