“Vì sự dũng cảm vang dội…” – Osip Mandelstam

Osip Mandelstam sinh năm 1891 trong một gia đình Do Thái ở Warsaw. Năm 1911 ông cùng các nhà thơ Nikolai Gumilev và Sergey Gorodetsky lập nên trường phái thơ Acme và xuất bản tập thơ đầu năm 1913. Năm 1922 ông kết hôn với Nadezhda Khazina và chuyển đến Moskva, nơi ông kiếm sống bằng công việc phê bình và dịch thuật. Năm 1933 ông viết một bài thơ giễu nhại Stalin, dẫn đến việc bị bắt giữ và kết án đi đày trong năm sau đó. Trong làn sóng Đại thanh trừng 1936–1938, ông bị bắt lần thứ hai và bị kết án năm năm tù vì “các hoạt động phản cách mạng.” Ông qua đời ở trại trung chuyển Vtoraya Rechka gần Vladivostok vào tháng 12 năm 1938.

Vì sự dũng cảm vang dội…

Vì sự dũng cảm vang dội của những thế kỷ sắp tới,
Vì chủng tộc cao cả của loài người,
Tôi đã từ bỏ chiếc chén trong bữa tiệc của tổ tiên tôi,
Và cả niềm vui, và cả danh dự.

Thế kỷ chó-săn-sói nhảy xồ lên vai tôi,
Nhưng trong máu tôi, tôi không phải là một con sói:
Tốt hơn hãy nhét tôi, như một chiếc mũ, vào trong tay áo
Chiếc áo lông nóng của thảo nguyên Siberia…

Để không phải thấy những kẻ hèn nhát hay đất dính,
Hay xương vấy máu trong những bánh xe;
Để con cáo tuyết xanh sẽ tỏa sáng cho tôi suốt đêm
Với vẻ đẹp nguyên thủy của nó.

Hãy đưa tôi vào màn đêm nơi dòng Yenisei chảy
Và những cây thông vươn tới những vì sao,
Bởi rằng trong máu tôi, tôi không phải là một con sói
Và chỉ những kẻ ngang hàng mới giết được tôi.

Osip Mandelstam, “За гремучую доблесть грядущих веков” (1931).

Nguyễn Huy Hoàng & Phạm Hà Anh dịch.