Osip Mandelstam sinh năm 1891 trong một gia đình Do Thái ở Warsaw. Năm 1911 ông cùng các nhà thơ Nikolai Gumilev và Sergey Gorodetsky lập nên trường phái thơ Acme và xuất bản tập thơ đầu năm 1913. Năm 1922 ông kết hôn với Nadezhda Khazina và chuyển đến Moskva, nơi ông kiếm sống bằng công việc phê bình và dịch thuật. Năm 1933 ông viết một bài thơ giễu nhại Stalin, dẫn đến việc bị bắt giữ và kết án đi đày trong năm sau đó. Trong làn sóng Đại thanh trừng 1936–1938, ông bị bắt lần thứ hai và bị kết án năm năm tù vì “các hoạt động phản cách mạng.” Ông qua đời ở trại trung chuyển Vtoraya Rechka gần Vladivostok vào tháng 12 năm 1938.
Tôi run rẩy vì lạnh –
Tôi muốn được lặng câm!
Nhưng vàng nhảy múa trên trời xanh –
Ra lệnh cho tôi hát.
Hãy giày vò, người nhạc sĩ lo lắng,
Yêu, nhớ, khóc thương,
Và hãy bắt quả bóng nhẹ bâng
Ném từ hành tinh mù mịt!
Nó là thế – một liên kết thật
Dẫn đến thế giới u huyền!
Thật nhức nhối đau buồn,
Thật bất hạnh xảy đến!
Sẽ chuyện gì, nếu vì sao lấp lánh
Luôn nhấp nháy trên tiệm thời trang
Đột nhiên như một chiếc ghim dài
Nhằm tim tôi, lao xuống?
Osip Mandelstam, “Я вздрагиваю от холода” (1912).
Nguyễn Huy Hoàng & Phạm Hà Anh dịch.