“Shemà” – Primo Levi

Primo Levi sinh năm 1919 ở Turin, Ý. Là một nhà hóa học, ông bị bắt trong Thế chiến thứ II do tham gia phong trào kháng chiến chống Phát xít và bị đưa đến Auschwitz năm 1944. Trải nghiệm trong trại tử thần và những chuyến đi đến Đông Âu sau này là chủ đề của những cuốn hồi ký, tiểu thuyết, truyện ngắn, tiểu luận và thơ của ông. Ông qua đời ở Turin năm 1987.

Shemà

Các anh, sống an toàn
Trong ngôi nhà ấm áp của mình
Các anh, tối đến về nhà
Thấy đồ ăn nóng, các khuôn mặt thân tình:

        Hãy xem đây có phải là người,
        Một người đàn ông vần vật trong bùn
        Không biết đến sự yên bình
        Tranh giành nửa ổ bánh mì
        Chết vì một chữ Có hoặc Không.
        Hãy xem đây có phải là người,
        Một người đàn bà không tóc không tên
        Không còn sức lực mà nhớ
        Mắt trống rỗng và dạ con lạnh lẽo
        Như một con ếch mùa đông.

Hãy nghĩ, chuyện đó đã từng:
Tôi giao cho các anh những lời này.
Hãy khắc nó vào tim mình
Ở nhà hay ra ngoài đường,
Lên giường hay đang thức dậy:
Hãy nhắc cho con cháu các anh.
Kẻo không nhà cửa các anh sụp đổ,
Bệnh tật làm các anh khốn khổ,
Con cháu ngoảnh mặt khỏi các anh.

10 tháng 1, 1946

Primo Levi, “Shemà,” trans. Jonathan Galassi in Ann Goldstein ed., The Complete Works of Primo Levi, vol. 3 (Liveright, 2015).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.