“Con khỉ” – Vladislav Khodasevich

Vladislav Khodasevich (1886–1939) là nhà thơ và nhà phê bình văn học người Nga.

Con khỉ

Giời hầm hập. Rừng rú bốc cháy. Thời gian
Lờ lững trôi đi. Ở dacha kế bên
Một con gà trống gáy. Tôi ra ngoài cổng.
Ở đó, tựa lưng vào hàng rào, trên băng ghế
Một tay người Serb ngủ, gầy và đen đúa.
Một cây thập giá nặng bằng bạc treo
Trên tấm ngực nửa trần. Các giọt mồ hôi
Theo nó lăn xuống. Bên trên, trên hàng rào,
Một con khỉ mặc váy đỏ ngồi nhai ngấu
Những lá tử đinh hương đầy bụi. Vòng cổ da
Bị một sợi dây xích nặng nề giật lại
Hằn vào cổ nó. Gã Serb, thấy tiếng tôi,
Tỉnh dậy, quệt mồ hôi và hỏi xin
Một hớp nước. Nhưng chỉ nhấm một chút,
– Nước không quá lạnh – hắn đã đặt cái đĩa
Xuống dưới băng ghế, và lập tức con khỉ,
Các ngón tay dúng xuống nước, tóm
Lấy cái đĩa nước bằng cả hai tay.
Con khỉ uống nước, quỳ bằng cả tứ chi,
Hai khuỷu tay tì vào mặt băng ghế,
Cái cằm nó gần chạm đến các tấm ván,
Sống lưng nó vồng hẳn lên, cao hơn
Chỏm đầu trọc lóc. Hẳn là giống như thế
Darius đã từng đứng, vục xuống
Vũng nước bên đường, ngày ông ta chạy
Khỏi các pha lăng hùng mạnh của Alexander.
Uống đã sạch bách nước, con khỉ gạt
Cái đĩa khỏi băng ghế, đứng thẳng dậy,
Và – có bao giờ tôi quên đi khoảnh khắc ấy? –
Nó chìa ra với tôi một bàn tay đen sì,
Chai sần, vẫn còn mát vì hơi ẩm của nước…
Tôi đã bắt tay với các giai nhân, thi sĩ,
Các lãnh tụ – không một bàn tay nào
Mang những đường nét cao quý như vậy
Tôi từng nắm! Không một bàn tay nào
Sờ tay tôi như ruột thịt đến thế!
Và Chúa chứng giám, chưa ai nhìn vào mắt tôi
Với sự thông thái và sâu sắc đến thế,
Thật sự – thấu đến tận đáy tâm hồn tôi.
Những truyền thuyết ngọt ngào thời cổ đại
Con thú khốn khổ đã hồi sinh trong tim tôi
Và lúc ấy cuộc sống như trọn vẹn với tôi
Và một dàn hợp xướng các vì sao, sóng biển,
Gió và các tinh cầu, với tiếng phong cầm
Dội vào trong tai tôi, vang rền, như trước,
Như những ngày cũ xưa và xa lắc.

Và gã Serb bỏ đi, vừa đi vừa đánh trống.
Ngồi vắt vẻo trên vai trái hắn ta,
Con khỉ đung đưa theo nhịp bước đều đặn,
Như một maharaja Ấn Độ cưỡi voi.
Một mặt trời khổng lồ màu huyết dụ,
Không tia sáng,
Lơ lửng trong làn khói opal. Một cái nóng
Im bặt tiếng đổ xuống đồng lúa mì còi cọc.

Ngày hôm ấy, cuộc chiến được tuyên.

7 tháng 6, 1918–20 tháng 2, 1919

Vladislav Khodasevich, “Обезьяна” (1919).

Nguyễn Huy Hoàng & Phạm Hà Anh dịch.