“Tự do” – Fernando Pessoa

Fernando Pessoa sinh năm 1888 ở Lisbon và lớn lên ở Durban, Nam Phi. Tác giả của nhiều tập thơ, trong đó có 35 Sonnets và Mensagem, tiểu luận, và dịch thuật, ông là một nhân vật hàng đầu trong phong trào Hiện đại của Bồ Đào Nha. Ông qua đời ở quê nhà năm 1935.

Tự do

Và tự do là gì, ngài hỏi? Nó nghĩa là không phải là nô lệ của bất cứ điều gì, sự tất yếu hay sự tình cờ; nó nghĩa là buộc Số phận phải chơi bình đẳng. —Seneca, từ Thư gửi Lucilius số 51

A, chẳng hoàn thành bổn phận
Mới thật sung sướng,
Có một cuốn sách phải đọc
Mà chẳng thèm mở ra!
Đọc là một sự chán ngấy
Và sự học chẳng là gì.
Mặt trời vẫn soi sáng
Mà không có văn chương.
Sông vẫn chảy nhanh chậm
Mà chẳng cần bản in.
Và gió
Của buổi sáng, rất tự nhiên,
Có thời gian, nên nó chẳng vội vã…

Sách chỉ là những tờ giấy in mực.
Học là sự phân biệt, không rõ,
Giữa không gì với không gì hết trơn.

Khi trời mù sương, tốt hơn là đợi

Sự trở lại của Vua Sebastian,
Dù ngài đến hay là không đến!

Thơ ca, hát múa, và lòng tốt thật tuyệt…
Nhưng tuyệt nhất trên đời là trẻ con,
Hoa, âm nhạc, ánh trăng và vầng dương,
Thứ chỉ mắc tội khi, thay vì dưỡng nuôi, nó làm khô héo.

Nhưng hơn tất cả
Là Giêsu Kitô,
Người đã chẳng biết gì về tài chính
Mà, như ta biết, cũng chẳng có thư viện…

16 tháng 3, 1935

Fernando Pessoa, “Freedom,” A Little Larger Than the Entire Universe: Selected Poems, ed. and trans. Richard Zenith (Penguin Classics, 2006).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.