Czesław Miłosz (1911–2004) là nhà văn, nhà thơ, và dịch giả người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 1978 và giải Nobel văn chương năm 1980.
Hãy tưởng tượng một thi sĩ nắm trong tay lũ người Hollywood, các nhà tài chính, đạo diễn, diễn viên. Và anh ta nhận thức đầy đủ về cái tội ác mà tiền là thủ phạm gây ra hằng ngày lên hàng triệu người, thứ hoạt động chẳng nhân danh một hệ tư tưởng nào mà chỉ vì mục đích nhân lên chính nó. Hình phạt nào là thích hợp? Anh ta do dự giữa việc mổ bụng và moi gan; nhốt cả đám sau hàng rào kẽm gai với hy vọng họ sẽ ăn thịt lẫn nhau, bắt đầu từ những kẻ cai trị phì nộn; nướng họ trên đống than âm ỉ; trói họ thành đống trên một tổ kiến. Nhưng khi thẩm vấn họ và thấy họ khúm núm, run rẩy, xun xoe, nịnh hót, tuyệt không nhớ đến sự ngạo mạn của mình, anh ta nản lòng. Tội lỗi của họ cũng khó nắm bắt như tội lỗi của các viên chức đảng trong một chế độ chuyên quyền. Thứ gần nhất với công lý là giết tất tật bọn họ. Anh ta nhún vai và thả họ đi.
Czesław Miłosz, “Hollywood,” Road-side Dog, trans. author and Robert Hass (Farrar, Straus and Giroux, 1998).
Nguyễn Huy Hoàng dịch.