“Kitô trên thập giá” – Jorge Luis Borges

Jorge Luis Borges (1899–1986) là nhà văn và nhà thơ người Argentina, một nhân vật chủ chốt trong nền văn chương tiếng Tây Ban Nha với những tác phẩm đã trở thành điển phạm của châu Mỹ Latin trong thế kỷ XX. Sách của ông bắt đầu được dịch và xuất bản rộng rãi ở Mỹ và châu Âu sau khi ông được trao giải Prix International cùng Samuel Beckett năm 1961. Danh tiếng quốc tế của ông cũng được củng cố bởi các giải de Cervantes năm 1969 và giải Jerusalem năm 1971, bên cạnh sự bùng nổ của các nhà văn Mỹ Latin thuộc thế hệ sau trong những năm 1960 và 1970.

Kitô trên thập giá

Kitô trên thập giá. Bàn chân ngài chạm đất.
Ba thanh xà có cùng độ cao.
Kitô không ở giữa. Ngài là người thứ ba.
Bộ râu đen của ngài rủ trước ngực.
Khuôn mặt ngài không phải khuôn mặt trên các tấm khắc.
Nó khắc khổ và Do Thái. Tôi không thấy nó
và sẽ tiếp tục tìm nó cho đến ngày
cuối cùng của các bước trên tôi trên đất.
Người đàn ông tan vỡ chịu đựng và im lặng.
Cái mão gai làm ngài đau đớn.
Sự chế giễu của đám đông đã bao lần chứng kiến
nỗi thống khổ của ngài, không chạm đến được ngài.
Của ngài, hoặc của người khác. Như nhau.
Kitô trên thập giá. Một cách hỗn loạn
ngài nghĩ về vương quốc có lẽ đang chờ đợi mình,
về một phụ nữ không phải của mình.
Ngài đã không được thấy các nhà thần học,
Ba Ngôi không thể giải mã, các nhà Gnostic,
các nhà thờ lớn, dao cạo của Occam,
màu tím, mũ mitra, lễ phụng vụ,
cuộc cải đạo bằng thanh gươm của Guthrum,
Tòa Dị giáo, máu của các vị tử đạo,
các cuộc Thập tự chinh tàn bạo, Jeanne d’Arc,
tòa Vatican ban phước cho các đội quân.
Ngài biết mình không phải thánh thần mà một con người
chết đi cùng với ngài. Ngài chẳng bận tâm.
Ngài bận tâm đến thanh sắt cứng với những chiếc đinh.
Ngài không phải người La Mã. Không phải người Hy Lạp. Ngài rên.
Ngài để lại cho chúng ta các ẩn dụ phi thường
và một học thuyết về sự tha thứ có thể
làm vô hiệu quá khứ. (Câu này
được viết bởi một người Ái Nhĩ Lan trong tù.)
Linh hồn tìm kiếm sự kết thúc, một cách vội vã.
Trời đã xẩm tối. Lúc này ngài đã chết.
Một con ruồi bò trên xác thịt im lìm.
Người đàn ông ấy đã chịu đau đớn thì ích gì cho tôi,
nếu bây giờ tôi phải chịu đau đớn?

Kyoto, 1984

Jorge Luis Borges, “Cristo en la cruz,” Los conjurados (Alianza Editorial, 1985).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.