“Aristobulus” – C. P. Cavafy

Constantine P. Cavafy (1863–1933) là nhà thơ người Hy Lạp.

Aristobulus

Cung điện nhòa nước mắt, nhà vua nhòa nước mắt,
Vua Herod đau buồn khôn nguôi,
cả thành phố khóc thương cho Aristobulus
chẳng may chết đuối, thật uổng,
khi đang chơi đùa với bạn bè dưới nước.

Và khi tin tức lan truyền đến nơi khác,
khi nó đến Syria,
ngay cả người Hy Lạp nhiều người cũng sẽ buồn,
các nhà thơ, các nhà điêu khắc sẽ tiếc thương –
họ đã nghe danh Aristobulus,
song trí tưởng tượng của họ không bao giờ có thể hình dung
ra một chàng trai có vẻ đẹp của chàng trai ấy:
Antioch có thể khoe khoang bức tượng thần nào
sánh được với đứa con này của Israel?

Thái hậu, mẹ chàng, người đàn bà Do Thái vĩ đại nhất,
bà khóc và than:
Alexandra khóc và than cho tấn bi kịch.
Nhưng ngay khi ở một mình, tiếng than của bà biến mất.
Bà hú, gào, chửi rủa, nguyền rủa.
Làm sao chúng đã lừa bà, làm sao chúng đã gạt bà,
làm sao rốt cuộc chúng đạt được mục đích,
phá hoại nhà Hasmoneus!
Làm sao hắn xoay xở được, tên bạo quân đó,
mưu mô, gian xảo, độc ác,
làm sao hắn làm được chuyện đó? Một âm mưu quỷ quyệt
đến nỗi Mariamne cũng không nhận ra điều gì.
Nếu cảm nhận được điều gì, nếu nghi ngờ điều gì
nàng đã tìm cách cứu em trai mình:
suy cho cùng nàng là một hoàng hậu, nàng có thể làm được gì đó.
Làm sao các con đàn bà độc ác kia, Cypros và Salome,
các con đàn bà đĩ thõa Cypros và Salome –
làm sao chúng sẽ đi vênh vang, hả hê trong bí mật.
Và bất lực,
buộc phải giả vờ bà tin lời dối trá của chúng,
không thể nào đi đến trước mọi người,
đi ra ngoài và hét to với người dân Do Thái,
nói họ, nói họ biết làm sao vụ giết người đã được thực hiện.

1916

C. P. Cavafy, “Aristovoulos,” C. P. Cavafy: Collected Poems – Revised Edition, trans. Edmund Keeley and Philip Sherrard (Princeton University Press, 1992).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.