“Ở vị trí Đấng Sáng tạo” – Czesław Miłosz

Czesław Miłosz (1911–2004) là nhà văn, nhà thơ, và dịch giả người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 1978 và giải Nobel văn chương năm 1980.

Ở vị trí Đấng Sáng tạo

Giả sử bạn được ban cho cái quyền năng tái tạo thế giới, bạn sẽ nghĩ, nghĩ mãi cho đến khi cuối cùng kết luận lại là chẳng thể nào phát minh ra được gì tốt hơn cái đã tồn tại. Cứ ngồi trong quán cà phê và nhìn những người đàn ông đàn bà đi qua mà xem. Đồng ý, họ có thể là những sinh vật mang thân xác phi vật chất, không chịu ảnh hưởng của sự qua đi của thời gian, bệnh tật và cái chết. Song sự phong phú, phức tạp, sự đa dạng bất tận của vạn vật trần gian lại xuất phát chính từ sự mâu thuẫn vốn có trong chúng. Tâm trí sẽ chẳng có chút hấp dẫn nào nếu không được neo đậu trong vật chất: những lò mổ, bệnh viện, nghĩa trang, những cuốn phim khiêu dâm. Vả lại các nhu cầu sinh lý cũng sẽ bóp nghẹt chúng ta bằng sự nhàm chán thú vật của chúng nếu không có cái tâm trí bay lượn và nô đùa bên trên. Và kẻ dẫn đường cho ý thức, sự trớ trêu, cũng không thể thực hiện cái thú vui ưa thích của nó là ngắm nhìn thân xác. Có vẻ như Đấng Sáng tạo, người mà các động cơ đạo đức của ông người ta đã học cách nghi ngờ, được dẫn dắt chủ yếu bởi mong muốn làm cho mọi thứ thú vị và buồn cười nhất có thể.

Czesław Miłosz, “In the Place of the Creator,” Road-side Dog, trans. author and Robert Hass (Farrar, Straus and Giroux, 1998).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.