“Bạn” – Jorge Luis Borges

Jorge Luis Borges (1899–1986) là một nhà văn và nhà thơ người Argentina, một nhân vật chủ chốt trong nền văn chương tiếng Tây Ban Nha với những tác phẩm đã trở thành điển phạm của châu Mỹ Latin trong thế kỷ XX. Sách của ông bắt đầu được dịch và xuất bản rộng rãi ở Mỹ và châu Âu sau khi ông được trao giải Prix International cùng Samuel Beckett năm 1961. Danh tiếng quốc tế của ông cũng được củng cố bởi các giải de Cervantes năm 1969 và giải Jerusalem năm 1971, bên cạnh sự bùng nổ của các nhà văn Mỹ Latin thuộc thế hệ sau trong những năm 1960 và 1970.

Bạn

Chỉ một người đã sinh ra, chỉ một người đã chết đi trên trái đất.
Nói khác đi thì chỉ là thống kê, một cộng gộp bất khả.
Bất khả không khác gì thêm mùi mưa vào giấc mơ bạn đã mơ hai đêm trước.
Con người ấy là Odysseus, Abel, Cain, người đầu tiên nhóm các chòm sao, người dựng lên kim tự tháp đầu tiên, người vạch ra các quẻ Kinh Dịch, người thợ rèn khắc chữ rune lên thanh kiếm của Hengist, cung thủ Einar Tamberskelver, Luis de León, người bán sách đẻ ra Samuel Johnson, người làm vườn của Voltaire, Darwin trên mũi tàu Beagle, một người Do Thái trong phòng hơi ngạt, và theo thời gian, bạn và tôi.
Chỉ một người đã chết ở Troy, ở Metaurus, ở Hastings, ở Austerlitz, ở Trafalgar, ở Gettysburg.
Chỉ một người đã chết trong bệnh viện, trên tàu, trong cô đơn khó nhọc, trong căn phòng của thói quen và tình yêu.
Chỉ một người đã nhìn vào bình minh rộng lớn.
Chỉ một người đã cảm nhận trên vòm miệng sự mát lành của nước, vị trái cây và thịt.
Tôi đang nói về kẻ độc nhất, kẻ duy nhất, kẻ luôn luôn đơn độc.

Jorge Luis Borges, “Tú,” La rosa profunda (Emecé Editores, 1975).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.