“Tổ” – Louise Glück

Louise Glück (1943–2023) là nhà thơ người Mỹ. Bà được trao giải Pulitzer cho thơ năm 1993, giải Sách Quốc gia Mỹ cho thơ năm 2014, và giải Nobel văn chương năm 2020.

Tổ

Một con chim đang làm tổ.
Trong mơ, tôi quan sát thật kỹ:
trong đời, tôi cố gắng làm
một nhân chứng không phải một lý thuyết gia.

Nơi bạn bắt đầu không quyết định
nơi bạn kết thúc: con chim

lấy những gì nó tìm được trong sân,
chất liệu cơ bản của nó, bồn chồn
quét mắt qua khoảnh sân trống đầu xuân;
trong đống vụn cạnh bức tường phía nam ủn
vài cành cây bằng cái mỏ của nó.

Hình ảnh
của sự cô độc: sinh vật bé nhỏ
xuất hiện với không gì. Rồi
những cành khô. Mang, từng cái một,
những cành cây tới nơi ẩn náu.
Lúc bấy giờ chỉ là vậy.

Nó lấy những gì ở đó:
vật chất sẵn có. Tinh thần
thôi không đủ.

Rồi nó đan như Penelope đầu tiên
nhưng hướng đến một mục đích khác.
Nó đan thế nào? Nó đan,
cẩn thận nhưng một cách vô vọng, vài cành cây
với chút gì dẻo, chút gì linh hoạt,
chọn chúng thay cho những cành giòn,
những cành ngoan cố.

Đầu xuân, cuối sự hoang tàn.
Con chim bay vòng quanh sân trống
nỗ lực để tồn tại
nhờ những gì còn lại trên sân.

Nó có nhiệm vụ của nó:
hình dung tương lai. Đều đặn bay quanh,
kiên nhẫn mang những cành nhỏ đến chỗ cô độc
của cái cây trơ trọi trong cái lạnh đều đặn
của thế giới bên ngoài.

Tôi chẳng có gì để lấy đấy mà xây.
Đó là mùa đông: tôi không thể hình dung
bất cứ gì ngoài quá khứ. Thậm chí tôi chẳng thể
hình dung được quá khứ, nếu phải.

Và tôi không biết tôi đến đây như thế nào.
Mọi người khác đều xa hơn nhiều.
Tôi đã trở lại ở khởi đầu
ở một thời điểm trong đời mà ta không thể nhớ
những sự khởi đầu.

Con chim
gom cành trên cây táo, gắn
mỗi sự cộng thêm vào khối lượng hiện có.
Nhưng đột nhiên có khối lượng khi nào?

Nó lấy những gì tìm được sau khi những con khác
đã hoàn thành.
Vẫn chất liệu ấy – tại sao phải
hoàn thành sau cùng? Vẫn chất liệu ấy, cùng
một tài nguyên giới hạn. Những cành nâu,
gãy và rụng. Và trên một cành,
một đoạn len vàng.

Rồi xuân đến và tôi mừng không lý giải được.
Tôi biết mình ở đâu: chợ Broadway với túi đồ tạp hóa.
Quả xuân trong các cửa hàng: những trái anh đào
đầu tiên ở Formaggio. Mai xuân
bắt đầu.

Đầu tiên tôi thấy bình yên.
Rồi tôi hài lòng, mãn nguyện.
Rồi những lóe vui sướng.
Và mùa thay đổi – đối với tất cả chúng ta,
dĩ nhiên.

Và khi tôi nhìn ra ngoài đầu óc tôi sắc bén hơn.
Và tôi nhớ chính xác
trình tự của những phản ứng của tôi,
mắt tôi dán chặt vào từng thứ
từ nơi ẩn náu của cái tôi ẩn giấu:

đầu tiên, Tôi thích nó.
Rồi, Tôi có thể sử dụng nó.

Louise Glück, “Nest,” Vita Nova (Ecco Press, 1999). This poem was first published in The New Yorker (February 8, 1999 Issue).

Copyright © 1999 by Louise Glück | Nguyễn Huy Hoàng dịch.