“Trùng hợp bạn hỏi” – Anne Carson

Anne Carson (1950–) là nhà thơ và dịch giả tiếng Hy Lạp cổ người Canada.

Trùng hợp bạn hỏi

Chuyến đi New York của anh chị thế nào?
À,

chúng tôi ở chỗ R. Anh vắng nhà. Bảo chúng tôi đừng dùng ga trải giường
—cũng hợp lý,

anh không có máy giặt và ai thích về nhà thấy một cái giường
bẩn?

Được hướng dẫn mang theo ga trải giường, chúng tôi quên. Nhưng cố ngủ khẽ
bên trên

ga trải giường, C với chứng ho kinh niên, tôi, mất ngủ. Lang thang 3 giờ sáng
phòng ngủ

tới bếp tôi không thấy ấm trà, làm bỏng chỗ cái siêu. C vẫn ho,
khổ, gần như

giàn giụa nước mắt. Kinh niên có nghĩa là không ai giúp gì được. Tôi dò dẫm, làm đổ
các thứ

xuống sàn. Nhặt lên một cuốn sách tôi định đọc trên máy bay.
“Sự điên

của Hölderlin: Biên niên sử một đời cư ngụ, 1806–1843,” của Giorgio
Agamben.

Nó bắt đầu bằng bình luận của Agamben về phê phán của Hölderlin đối với
cách hiểu

của Fichte về câu “Tôi là tôi.” Cả ba có nhiều điều để
nói

về câu này, bởi “Tôi là tôi,” với cú pháp làm phấn chấn của nó và mối quan hệ
mặn

của chủ thể với đối tượng, không làm mất đi những giọt nước mắt hay sự vụng về
của ai,

song nó vẫn tạo ra một kiểu trú ẩn. Phải thú nhận, tôi không rõ lắm Fichte
là

ai và phải tra Selbstbewusstsein, song, vẫn có một sự
ngăn

lại sự khủng khiếp. Nghĩ. Thứ cứu rỗi này. Thứ vô dụng này.
Đêm

trôi đi, C cuối cùng đã ngủ, Agamben tiếp tục đánh vật với phê phán
của Hölderlin

đối với Fichte đến bình minh. Hộp sọ tôi lắc lư. “Tôi là tôi” vẫn
chưa được làm rõ.

Chợt nhận ra tôi đã dành quá nhiều thời gian đời mình nhìn chằm chằm các câu
của người khác

trong một bình minh cốt thép, đem đọ sự mất ngủ của mình với những ý nghĩ
vành bẻ

của họ. Tôi có chứng tỏ mình là một người đánh vật xứng đáng với bình luận
của Agamben

về phê phán của Hölderlin đối với Fichte không? Không
hẳn.

Đầu óc tôi
hơi nhỏ.

Thế nhưng, cuốn sách này của Agamben được gửi đến tôi từ một sinh viên
cũ,

người mà cuộc đời đã thay đổi khi cậu đọc “…trong màu xanh đáng yêu…”
(Hölderlin,

đoạn một khúc tán ca). Cũng vậy (thay đổi) là đời tôi, nhiều năm trước, tôi nhớ lại. Và
quả thật

tôi có thể đòi hỏi gì hơn, bất luận tôi là ai, ở một đêm trong một chuyến đi
New York?

Anne Carson, “Funny You Should Ask,” The New Yorker (December 11, 2023 Issue).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.