“Tủ sách” – Tomas Tranströmer

Tomas Tranströmer (1931–2015) là nhà thơ người Thụy Điển. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 1990 và giải Nobel văn chương năm 2011.

Tủ sách

Nó được lấy về từ căn hộ người phụ nữ đã mất. Nó đứng trống không trong mấy ngày, trống không, trước khi tôi chất đầy sách lên đó, tất cả những cuốn đóng bìa, những cuốn nặng. Bằng điều đó tôi đã cho thế giới bên kia rịn lên. Thứ gì đó đến từ bên dưới, từ từ dâng lên và không thể cản được giống một cột thủy ngân khổng lồ. Anh không thể quay đầu đi.

Những tập sách tối tăm, những khuôn mặt đóng. Chúng giống những người Algeria đứng ở chốt Friedrichstrasse chờ Volkspolizei soát hộ chiếu. Hộ chiếu của tôi đã nằm trong các lồng kính từ lâu. Và sương mù ở Berlin ngày ấy cũng ở trong tủ sách. Có một nỗi tuyệt vọng xưa trong đó, nó có vị Passchendaele và Hòa ước Versailles, có vị xưa hơn thế. Những ngôi mộ nặng, đen – tôi trở về với chúng – thực ra là một loại hộ chiếu, dày lên vì đã sưu tập rất nhiều tem qua nhiều thế kỷ. Rõ ràng hành lý quá nặng thì anh không thể đi, khi nó sắp cất cánh. Khi cuối cùng anh…

Tất cả các sử gia xưa đều ở đó, họ đứng dậy và nhìn vào gia đình chúng tôi. Không nghe thấy gì nhưng môi họ liên tục mấp máy sau tấm kính (“Passchendaele…”). Nó làm người ta nghĩ đến một tòa văn phòng hành chính cũ (bây giờ là một câu chuyện ma thuần túy), một tòa nhà treo chân dung của những người đàn ông đã chết từ lâu sau tấm kính cho đến một buổi sáng có hơi sương đọng bên trong tấm kính. Họ đã bắt đầu thở trong đêm.

Tủ sách quyền năng hơn thế. Những cái nhìn thẳng qua biên giới! Một tấm màng lung linh, tấm màng lung linh của một giòng sông tối tăm mà căn phòng hẳn nhìn thấy chính mình trong đó. Và anh không thể quay đầu đi.

Tomas Tranströmer, “The Bookcase,” The Great Enigma: New Collected Poems, trans. Robin Fulton (New Directions, 2006).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.