“Mona Lisa” – Zbigniew Herbert

Zbigniew Herbert (1924–1998) là nhà thơ người Ba Lan. Ông được trao giải nhà nước Áo cho văn chương châu Âu năm 1965, giải Herder năm 1973, và giải Jerusalem năm 1991.

Mona Lisa

Qua bảy ngọn núi biên giới
hàng rào thép gai của những con sông
và những khu rừng bị bắn
và những cây cầu bị treo cổ
ta đi –
qua những thác nước của những cầu thang
những cuộn xoáy của đôi cánh biển
và bầu trời ba rốc
tất tật đều sủi bọt các thiên thần
– tới mi
Jerusalem trong khung

ta đứng
trong vạt tầm ma rậm
của một chuyến du ngoạn
ở bờ của sợi dây tím
và đôi mắt

         vậy là ta đã ở đây
         mi thấy ta đã ở đây

         ta đã không hy vọng
         nhưng ta đã ở đây

                  cần mẫn mỉm cười
                  màu nhựa cây câm và lồi

                  như thể được dựng bằng các thấu kính
                  có một cảnh quan lõm làm nền

                  giữa màu đen của tấm lưng nàng
                  giống như trăng trong mây

                  và cái cây đầu tiên trong khu vực
                  là một khoảng trống lớn bọt ánh sáng

         vậy là ta đã ở đây
         đôi khi nó đã
         đôi khi nó dường như đã
         thôi đừng nghĩ đến

                  chỉ có nụ cười đều đặn của nàng
                  cái đầu một con lắc đứng yên

                  mắt nàng mơ đến vô cùng
                  nhưng ốc sên ngủ trong ánh mắt

         vậy là ta đã ở đây
         tất cả họ đáng lẽ sẽ đến
         ta chỉ một mình

         khi đã
         không còn cử động được đầu
         anh ấy nói
         bao giờ chuyện này kết thúc
         tôi sẽ đến Paris
         giữa ngón thứ hai và ngón thứ ba
         của bàn tay phải
         một khoảng trống
         ta đặt vào cái rãnh này
         những vỏ sò rỗng của số phận

         vậy là ta đã ở đây
         ta đã ở đây
         ép xuống sàn
         đôi gót chân sống

                  một signora béo và không đẹp lắm
                  tóc xõa xuống những hòn đá khô

                  bị cắt lìa khỏi thịt của sự sống
                  bị bắt cóc khỏi nhà và lịch sử

                  với đôi tai đáng sợ bằng sáp
                  bị một chiếc khăn nhựa siết cổ

                  các khối rỗng thân nàng
                  đều được đính kim cương

                  giữa màu đen của tấm lưng nàng
                  và cái cây đầu tiên của đời tôi

                  nằm một thanh kiếm
                  một dốc đứng tan chảy

Zbigniew Herbert, “Mona Lisa,” Selected Poems, trans. Czesław Miłosz and Peter Dale Scott (Penguin, 1968).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.