“Đêm qua, tôi không hề nói phét” – Osip Mandelstam

Osip Mandelstam sinh năm 1891 trong một gia đình Do Thái ở Warsaw. Năm 1911 ông cùng các nhà thơ Nikolai Gumilev và Sergey Gorodetsky lập nên trường phái thơ Acme và xuất bản tập thơ đầu năm 1913. Năm 1922 ông kết hôn với Nadezhda Khazina và chuyển đến Moskva, nơi ông kiếm sống bằng công việc phê bình và dịch thuật. Năm 1933 ông viết một bài thơ giễu nhại Stalin, dẫn đến việc bị bắt giữ và kết án đi đày trong năm sau đó. Trong làn sóng Đại thanh trừng 1936–1938, ông bị bắt lần thứ hai và bị kết án năm năm tù vì “các hoạt động phản cách mạng.” Ông qua đời ở trại trung chuyển Vtoraya Rechka gần Vladivostok vào tháng 12 năm 1938.

Đêm qua, tôi không hề nói phét

Đêm qua, tôi không hề nói phét,
Tuyết tan ngập đến thắt lưng,
Tôi cuốc bộ từ một ga xép lạ.
Tôi thấy một túp lều và bước tới,
Các tu sĩ áo đen uống trà với muối,
Và một ả digan giỡn quanh họ…

Ở chỗ đầu giường liên tục
Ả digan nhướng mày
Và nhèo nhẽo đáng thương:
Ả ngồi đến tận bình minh
Và xin: – Không một chiếc khăn
Thì cũng cho em nửa chiếc.

Cái đã qua thì không thể lấy lại.
Bàn gỗ sồi, con dao trong lọ muối,
Và thay bánh mì, một con nhím bụng phệ:
Họ muốn hát, nhưng họ không thể,
Họ muốn đứng, nhưng họ cong
Qua cửa sổ ra khoảnh sân gồ ghề.

Và như thế nửa giờ trôi qua,
Những con ngựa nhai, nghiến
Những đấu lúa mạch đen;
Cánh cổng kẽo kẹt lúc bình minh,
Và họ đóng yên ngựa trong sân;
Các lòng bàn tay ấm dần.

Tấm vải của chạng vạng thưa ra.
Phấn được pha loãng với nước,
Sự buồn chán đổ ra như cho không,
Và qua tấm rèm lanh xuyên thấu
Ngày màu sữa dòm vào từ cửa sổ,
Một con quạ lao hạch chớp qua.

Osip Mandelstam, “Сегодня ночью, не солгу” (1925).

Nguyễn Huy Hoàng & Phạm Hà Anh dịch.