“Tháng Ba” – Louise Glück

Louise Glück (1943–) là nhà thơ người Mỹ. Bà được trao giải Pulitzer cho thơ năm 1993, giải văn chương Lannan cho thơ năm 1999, giải Bollingen năm 2001, giải Sách Quốc gia Mỹ cho thơ năm 2014, và giải Nobel văn chương năm 2020. Bà được bổ nhiệm làm Poet Laureate của Hoa Kỳ nhiệm kỳ 2003–2004, và được trao Huân chương Nhân văn Quốc gia năm 2015.

Tháng Ba

Ánh sáng nán lại lâu hơn trên bầu trời, nhưng là một ánh sáng lạnh,
nó không mang sự nhẹ nhõm khỏi mùa đông.

Hàng xóm tôi nhìn chằm chằm ra ngoài cửa sổ,
nói chuyện với con chó của bà. Nó đánh hơi khu vườn,
cố đi đến quyết định về những bông hoa chết.

Còn hơi sớm cho tất cả chuyện này.
Mọi thứ còn rất trần trụi—
song hôm nay có gì đó khác so với ngày hôm qua.

Chúng tôi có thể thấy ngọn núi: đỉnh lấp lánh nơi băng bắt sáng.
Nhưng ở hai bên tuyết đã tan, lộ ra những tảng đá trần.

Hàng xóm tôi gọi con chó, làm những tiếng như chó không thuyết phục của bà.
Con chó lịch sự; nó ngẩng đầu lên khi bà gọi nó,
nhưng nó không nhúc nhích. Bởi vậy bà tiếp tục gọi,
tiếng sủa thất bại dần dần hóa thành giọng nói con người.

Cả đời bà đã mơ được sống bên biển
nhưng số phận không đặt bà ở đó.
Nó cười vào những giấc mơ của bà;
nó nhốt bà trên đồi, nơi không ai trốn thoát.

Mặt trời rọi xuống trái đất, trái đất sinh sôi.
Và mỗi mùa đông, như thể tảng đá bên dưới trái đất lại trồi lên
ngày càng cao và trái đất trở thành đá, lạnh lẽo và chối bỏ.

Bà nói hy vọng đã giết chết cha mẹ bà, nó đã giết ông bà bà.
Nó mọc lên vào mỗi mùa xuân cùng với lúa mì
và chết giữa cái nóng của mùa hè với cái lạnh nguyên sơ.
Cuối cùng, họ bảo bà hãy sống gần biển,
như thể nó sẽ tạo ra khác biệt.

Đến cuối xuân bà sẽ lại liến thoắng, nhưng bây giờ bà chỉ còn hai từ,
không bao giờ và chỉ, để thể hiện cảm giác cuộc đời đã lừa dối bà.

Không bao giờ có tiếng mòng biển, chỉ có, vào mùa hè, tiếng dế và tiếng ve sầu.
Chỉ có mùi cánh đồng, khi tất cả những gì bà muốn
là mùi của biển, của sự biến mất.

Bầu trời bên trên cánh đồng đã chuyển sang một kiểu hồng xám
khi mặt trời lặn. Mây là những sợi tơ, đỏ tím và đỏ thẫm.

Và khắp nơi trái đất xào xạc, không nằm yên.
Con chó cảm nhận được sự khuấy động; tai nó giật.

Nó đi đi lại lại, mơ hồ nhớ
từ những năm khác sự phấn khởi này. Mùa của những khám phá
đang bắt đầu. Luôn luôn những khám phá cũ, nhưng với nó
phấn khích và mới, không trùng lặp.

Tôi bảo hàng xóm chúng ta sẽ như thế này
khi chúng ta mất đi ký ức. Tôi hỏi bà đã bao giờ thấy biển
và bà nói, đã một lần, trong phim.
Đó là một câu chuyện buồn, chẳng có gì ra gì hết cả.

Những người yêu chia xa. Biển vỗ bờ, từng vệt sóng để lại
bị xóa đi bởi con sóng kế tiếp.
Không bao giờ bồi đắp, không bao giờ con sóng cố gây dựng trên sóng,
không bao giờ lời hứa về nơi trú ẩn—

Biển không đổi khi trái đất thay đổi;
nó không nói dối.
Bạn hỏi biển, mi có thể hứa với ta điều gì
và nó nói sự thật; nó nói sự tẩy xóa.

Cuối cùng con chó đi vào.
Chúng tôi ngắm trăng lưỡi liềm,
lúc đầu rất nhạt, rồi rõ ràng và rõ ràng hơn
trong lúc đêm tối dần.
Chẳng mấy nữa sẽ là trời đầu xuân, trải trên đám dương xỉ và violet cứng đầu.

Chẳng có gì có thể bị buộc phải sống.
Trái đất giờ như một thứ thuốc, như một giọng nói từ xa,
một người tình hoặc chủ. Cuối cùng, bạn làm gì mà giọng nói bảo bạn.
Nó nói quên, bạn quên.
Nó nói bắt đầu lại, bạn bắt đầu lại.

Louise Glück, “March,” A Village Life (Farrar, Straus and Giroux, 2009). This poem was first published in The New Yorker (March 31, 2008 Issue).

Copyright © 2009 by Louise Glück | Nguyễn Huy Hoàng dịch.