“Cuộc hiến tế Iphigenia” – Zbigniew Herbert

Zbigniew Herbert (1924–1998) là nhà thơ người Ba Lan. Ông được trao nhiều giải thưởng văn học, trong đó có giải nhà nước Áo cho văn chương châu Âu năm 1965, giải Herder năm 1973, và giải Jerusalem năm 1991. Ngoài thơ, ông cũng viết tiểu luận, một số vở kịch, và văn xuôi.

Cuộc hiến tế Iphigenia

Agamemnon ở gần giàn thiêu nhất. Ông trùm áo choàng lên đầu nhưng không nhắm mắt. Ông nghĩ qua lớp vải ông có thể nhìn thấy tia sáng làm tan chảy con gái mình như một chiếc kẹp tóc.

Hippias đứng ở hàng binh sĩ đầu tiên. Anh chỉ nhìn thấy cái miệng nhỏ của Iphigenia, mấp máy vì khóc, giống như khi anh làm ầm lên với cô về chuyện cô cài hoa lên tóc và để những người đàn ông không quen tiếp cận trên đường. Hết lần này đến lần khác tầm nhìn của Hippias kéo dài bất tận, cái miệng nhỏ nhắn của Iphigenia chiếm không gian rộng lớn từ bầu trời xuống đất.

Calchas, mắt đục trắng, nhìn mọi thứ trong ánh sáng mờ ảo như côn trùng. Điều duy nhất thực sự làm ông xúc động là cánh buồm chùng xuống của những con tàu trong vịnh, lúc bấy giờ khiến nỗi buồn tuổi già của ông trở nên chừng như không chịu nổi. Bởi vậy ông giơ tay lên để bắt đầu cuộc hiến tế.

Dàn hợp xướng đặt trên triền dốc thâu lấy thế giới theo đúng tỉ lệ của nó. Bụi cây nhỏ tỏa sáng của giàn thiêu, các linh mục trắng, các vị vua tím, đồng kêu vang và những ngọn lửa thu nhỏ trên mũ sắt của các binh lính, tất cả trên nền cát sáng và màu biển bao la.

Khung cảnh thật tuyệt với sự giúp đỡ của góc nhìn phù hợp.

Zbigniew Herbert, “The Sacrifice of Iphigenia,” Selected Poems of Zbigniew Herbert, trans. Bogdana and John Carpenter (Oxford University Press, 1977).

Nguyễn Huy Hoàng dịch.