Truyện ngắn: “Giết một con chó” – Samanta Schweblin
Samanta Schweblin | Foto de Alejandra Lopez
Samanta Schweblin (1978–), nhà văn người Argentina, là tác giả của ba tập truyện ngắn với một số giải thưởng, trong đó có giải Casa de la Américas năm 2008 và giải Juan Rulfo năm 2012, và một cuốn tiểu thuyết, Distancia de rescate (2014, bản dịch tiếng Anh Fever Dream của Megan McDowell), tác phẩm lọt vào vòng chung khảo giải Man Booker Quốc tế năm 2017.
Giết một con chó
Chuột chũi nói: tên, và tôi trả lời. Tôi chờ gã ở nơi đã định rồi gã đón tôi bằng con Peugeot mà tôi đang lái. Chúng tôi vừa mới gặp. Gã không nhìn tôi, người ta nói gã không nhìn vào mắt ai bao giờ. Tuổi, gã nói, bốn mươi hai, tôi đáp, và khi gã nói tôi già đấy tôi nghĩ chắc chắn gã phải già hơn. Gã đeo kính râm bản nhỏ màu đen và đây chắc hẳn là lý do người ta gọi gã là Chuột chũi. Gã bảo tôi lái đến quảng trường gần nhất, ngồi xuống ghế và thư giãn. Bài thử dễ thôi nhưng vượt qua được nó là điều rất quan trọng và vì thế mà tôi thấy lo. Nếu không được việc tôi sẽ không được nhận, mà nếu không được nhận thì sẽ chẳng có tiền, chẳng còn lý do nào khác để tham gia. Đánh chết một con chó ở cảng Buenos Aires là bài thử xem bạn có sẵn sàng làm chuyện gì đó tồi tệ hơn không. Họ nói: chuyện gì đó tồi tệ hơn, và quay đi, như thể chúng tôi, những kẻ ngoài cuộc, không biết tồi tệ hơn ấy là giết một người, là đánh một người đến chết.
Khi đại lộ chia thành hai con phố tôi chọn con phố ít đông đúc hơn. Một dãy đèn giao thông chuyển từ đỏ sang xanh, từng cái, cho phép chúng tôi đi nhanh chóng cho đến khi giữa các tòa nhà xuất hiện một quảng trường xanh và tối. Tôi nghĩ có lẽ quảng trường này chẳng có con chó nào và Chuột chũi bảo tôi dừng lại. Mày không mang gậy, gã nói. Vâng, tôi đáp. Nhưng không có gì để đánh thì mày không đánh chết được một con chó đâu. Tôi nhìn gã nhưng không trả lời, tôi biết gã định nói gì đó, vì giờ đã quen gã, tôi đoán được con người gã. Nhưng gã tận hưởng sự im lặng, và tận hưởng cái suy nghĩ là mỗi từ hắn nói là một điểm dẫn trước tôi. Rồi gã nuốt nước bọt và dường như nghĩ: thằng này không giết được ai đâu. Cuối cùng gã nói: hôm nay trong cốp có cái xẻng, mày có thể dùng nó. Và chắc chắn, sau cặp kính râm, mắt gã lấp lánh hoan hỉ.
Mấy con chó đang ngủ quanh đài phun nước ở trung tâm quảng trường. Cầm chắc xẻng trong tay, cơ hội có thể đến bất cứ lúc nào, tôi tiến lại gần. Vài con bắt đầu tỉnh. Chúng ngáp, đứng lên, nhìn nhau, nhìn tôi, gầm gừ, và khi tôi đến gần, chúng dạt sang hai bên. Giết ai đó, một người nào đó định trước, thì dễ. Nhưng phải chọn xem ai đáng chết thì cần thời gian và kinh nghiệm. Con già nhất hoặc non nhất hoặc dữ nhất. Tôi phải chọn. Chắc chắn Chuột chũi đang từ xe theo dõi và mỉm cười. Chắc hẳn gã đang nghĩ chẳng có ai trừ bọn họ có khả năng giết người.
Chúng vây quanh tôi và đánh hơi, một vài con bỏ đi vì không muốn bị làm phiền và quay lại ngủ, quên tôi. Với Chuột chũi, qua ô kính đen của cái xe và cặp mắt kính tối màu, tôi chắc phải nhỏ con và buồn cười lắm, nắm chặt xẻng và đứng giữa những con chó giờ đang quay lại ngủ. Một con đốm trắng gầm gừ với một con chó đen rồi khi con chó đen táp con chó trắng thì con thứ ba lại gần, sủa và nhe răng. Sau đó con chó trắng cắn lại con chó đen và con chó đen, bằng hàm răng sắc, cắn cổ con kia và lắc. Tôi giơ xẻng đập vào lưng con đốm trắng, nó rơi xuống và tru lên. Nó nằm yên, mang nó đi sẽ dễ thôi, nhưng khi tôi tóm lấy chân nó thì nó phản ứng và ngoạm vào tay tôi, làm tay tôi lập tức chảy máu. Tôi nhặt xẻng lên giáng thêm một cú vào đầu nó. Con chó ngã xuống lần nữa và nhìn tôi từ dưới đất, thở khò khè nhưng còn đâu thì bất động.
Chầm chậm lúc đầu rồi tự tin hơn tôi tóm chân nó và đem về phía cái xe. Giữa những cái cây một cái bóng đang di chuyển, một gã say rượu xuất hiện và nói, anh không làm thế được, lũ chó chúng nó biết ai là ai, chúng nó sẽ báo thù. Chúng biết, hắn nói, anh hiểu không?, hắn ngồi trên ghế băng và nhìn tôi lo ngại. Khi đến chỗ cái xe tôi thấy Chuột chũi vẫn đợi tôi ở đúng vị trí gã ngồi lúc trước, nhưng tôi nhận ra cốp con Peugeot đang mở. Con chó rơi như cái bị và nhìn tôi lúc tôi đóng cốp lại. Trong xe, Chuột chũi nói: nếu mày để nó ở đó nó có thể đứng dậy bỏ đi. Vâng, tôi đáp. Không, gã nói, đáng lẽ trước khi đi mày phải mở cốp. Vâng, tôi đáp. Không, đáng lẽ mày phải làm thế nhưng mày đã không làm, gã nói. Vâng, tôi nói, và lập tức thấy hối hận, nhưng Chuột chũi không nói gì và nhìn tay tôi. Gã nhìn tay tôi, nhìn vô lăng, rồi tôi nhận ra mọi thứ đều dính máu, máu trên quần tôi và máu trên thảm sàn. Đáng lẽ mày phải đeo găng, gã nói. Vết cắn đau đấy. Mày đi giết chó mà không đeo găng. Vâng, tôi đáp. Không, hắn nói. Tôi biết, tôi nói và ngậm miệng. Tôi không muốn nói gì về cơn đau. Tôi khởi động và xe êm ả chạy đi.
Tôi cố tập trung, cố tìm xem trong tất cả những con phố xuất hiện con phố nào có thể dẫn tôi ra cảng mà Chuột chũi không phải nói một lời. Tôi không thể mắc thêm một sai lầm nào nữa. Có lẽ sẽ tốt nếu dừng lại ở hiệu thuốc và mua một đôi găng, nhưng găng tay y tế kiểu ấy sẽ chẳng ích gì và giờ này các cửa hàng công cụ đã đóng. Túi ni lông cũng chẳng ích gì. Tôi có thể cởi áo khoác và quấn nó quanh tay làm găng. Phải, tôi sẽ làm xong việc như thế đấy. Tôi nghĩ về lời mình nói: làm xong việc, tôi muốn biết rằng mình có thể nói chuyện như bọn họ. Tôi vào phố Caseros, nghĩ nó dẫn ra cảng. Chuột chũi không nhìn tôi, không nói chuyện với tôi, không cử động, cứ nhìn về đằng trước và thở nhẹ. Tôi nghĩ họ gọi gã là Chuột chũi vì sau cặp kính râm gã có đôi mắt ti hí.
Sau vài dãy nhà, Caseros giao với Chacabuco. Tiếp đến là Brasil, từ đó dẫn ra cảng. Tôi cua đột ngột làm con xe nghiêng về một bên. Trong cốp, con chó đập phải cái gì đó và tôi nghe thấy tiếng động, như thể nó vẫn đang cố đứng dậy. Chuột chũi, tôi nghĩ là bất ngờ trước sức lực của con chó, mỉm cười và chỉ sang phải. Phanh trong lúc tôi rẽ vào Brasil, bánh xe rít lên và khi cái xe nghiêng đi lần nữa trong cốp lại phát ra tiếng động, con chó đang cố đứng dậy giữa cái xẻng và đống đồ sau xe. Chuột chũi nói: phanh. Tôi phanh. Gã nói: ga. Gã mỉm cười, tôi ga. Nhanh lên, gã nói, nhanh lên. Rồi gã bảo phanh và tôi phanh. Giờ con chó đã bầm dập, Chuột chũi dịu đi và bảo: lái tiếp đi, rồi không nói gì nữa. Tôi lái tiếp. Con phố tôi đang đi không có đèn giao thông hay vạch trắng, và các tòa nhà càng lúc càng cũ. Chẳng mấy chốc chúng tôi sẽ đến bến cảng.
Chuột chũi chỉ sang phải. Gã bảo tôi đi qua ba dãy nhà nữa rồi rẽ trái, đi thẳng ra sông. Tôi nghe lời. Chúng tôi đến bến cảng rồi tôi dừng xe ở một bãi đậu chật chội các dãy xe container. Tôi nhìn Chuột chũi nhưng gã không nhìn tôi. Không để lãng phí thời gian, tôi xuống xe và mở cốp. Tôi không quấn áo khoác quanh tay vì tôi không cần găng tay nữa; việc đã xong rồi, tôi cần kết thúc nhanh chóng để có thể sớm ra khỏi đây. Tôi chỉ có thể thấy chút ánh sáng vàng từ cầu cảng vắng ở đằng xa yếu ớt chiếu lên vài con tàu. Có khi con chó chết rồi, như thế là tốt nhất, tôi nghĩ, đáng lẽ lần đầu mình nên đập mạnh hơn và giờ thì chắc chắn nó đã chết. Ít việc, ít thời gian ở cạnh Chuột chũi hơn. Đáng lẽ tôi phải giết nó luôn, nhưng Chuột chũi mới làm như thế. Đấy là những ý nghĩ thoáng qua, mang một con chó nửa sống nửa chết đến bến cảng chẳng làm ai dũng cảm hơn. Giết nó trước mặt tất cả những con chó khác thì khó hơn nhiều.
Khi tôi chạm vào nó, khi tôi tóm chân nó để nhấc nó ra khỏi xe, nó mở mắt nhìn tôi. Tôi thả nó ra và nó rơi trở lại cốp. Bằng bàn chân trước nó cào tấm thảm dính máu, cố trèo ra và phần thân sau của nó run rẩy. Nó vẫn thở nhưng khò khè khó nhọc. Chuột chũi chắc đang đếm giờ. Tôi nhấc con chó lên lần nữa và chắc chắn có cái gì đó làm nó đau vì nó tru lên dù không còn nhúc nhích. Tôi thả nó xuống đất và kéo nó ra xa cái xe. Khi tôi quay lại cốp tìm xẻng, Chuột chũi đã xuống xe. Giờ thì gã đang đứng cạnh con chó, nhìn nó. Tôi cầm xẻng lại gần, tôi thấy lưng Chuột chũi và đằng sau gã, dưới đất, là con chó. Nếu không có ai biết tôi đã giết một con chó thì sẽ không có ai biết gì cả. Chuột chũi chẳng quay sang để nói gì với tôi. Tôi giơ xẻng lên. Lúc này đây, tôi nghĩ. Nhưng tôi không hạ nó xuống. Làm đi, Chuột chũi nói. Tôi không đập nó xuống lưng Chuột chũi hay lưng con chó. Làm đi, gã nói, rồi lưỡi xẻng lướt qua không khí và đập xuống đầu con chó, nó nằm dưới đất, tru lên, run rẩy trong tích tắc, rồi mọi thứ rơi vào im lặng.
Tôi khởi động xe. Giờ Chuột chũi sẽ nói cho tôi biết tôi làm cho ai, tên tôi sẽ là gì, và có bao nhiêu tiền, đây mới là phần quan trọng. Vào Huerga rồi rẽ sang Carlos Calvo, gã nói.
Tôi đã lái được một lúc. Chuột chũi nói: phố tới đỗ bên phải. Tôi nghe theo và lần đầu tiên Chuột chũi nhìn tôi. Xuống đi, gã nói. Tôi xuống xe và gã ngồi sang ghế lái. Tôi nhìn qua cửa xe và hỏi giờ sẽ có chuyện gì. Chẳng gì cả, gã nói: mày đã do dự. Gã khởi động xe và con Peugeot lướt đi trong im lặng. Khi nhìn quanh tôi nhận ra gã đã bỏ tôi ở quảng trường. Quảng trường lúc trước. Ở giữa, gần đài phun nước, một bầy chó bắt đầu nhóm lại, từng con một, và nhìn tôi.
Samanta Schweblin, “Matar a un perro,” El núcleo del disturbio (Destino Ediciones, 2002).
Copyright © 2002 by Samanta Schweblin | Bản dịch © 2017 Nguyễn Huy Hoàng.
Nguyễn Huy Hoàng 