Truyện ngắn: “Gideon” – ZZ Packer
ZZ Packer (Zee-zee) là nhà văn người Mỹ và phó giáo sư tại khoa sáng tác Đại học San Francisco State. Truyện ngắn “Gideon” được in lần đầu trong tập The Book of Other People, Zadie Smith ed., London: Penguin Books, 2008.
Bên phải là ảnh minh họa ZZ Packer của tạp chí The New Yorker cho số “20 Under 40” Fiction Issue năm 2010.
Gideon
Bạn biết không? Hồi đó tôi mười chín và rồ dại. Tôi gặp một gã Do Thái có cái tên đậm chất Do Thái: Gideon. Gã có mái tóc như tóc giả kiểu Afro và điệu cười lo lắng lúc nào cũng nở ra mau chóng, như origami. Gã là một trong những tên da trắng ưa gái da màu, nhưng chắc hẳn gã đã rụt rè đến nỗi không dám hẹn hò ai, cho đến khi gã gặp tôi.
Cái hôm đó, khi mọi thứ bắt đầu sáng tỏ, Gideon đang viết luận án, nghĩa là gã đang mặc quần đùi trên giường với tôi, chiếc quạt vù vù trên đầu hai đứa trong khi gã chính trị hóa không chuyện này thì chuyện khác. Gã luôn chính trị hóa mọi thứ, ngay cả khi luận án tiến sĩ của gã chẳng mắc mớ gì đến chính trị và có nhan đề “Những phương cách hùng biện và diễn ngôn thế tục trong thi ca Elizabeth.” Thậm chí gã còn không thích luận án của gã. Gã luôn mở một cuốn mốc xì nào đó, đọc một lúc, rồi gấp lại và hỏi, “Em biết mấy tập đoàn phát xít này có vấn đề gì không?” Có trả lời thế nào thì bạn cũng luôn sai thôi vì gã sẽ đáp, “Chính xác!” rồi tiếp tục nói cho bạn lý thuyết của gã, vốn chẳng liên quan gì đến cái bạn mới nói.
Gã đang triết lý hóa, như mọi lần, phấn khích với năng lượng tạo ra bởi sự căng thẳng, trong khi cho dế ăn. “Còn em,” gã nói, mở nắp một lọ đựng dế, nhìn con dế nhưng nói với tôi, “em nghĩ phức hợp tân công nghiệp chẳng liên quan gì đến em, nhưng có đấy, vì bằng cách ngầm tham gia blah blah blah em đang tham gia blah blah blah quá trình thương phẩm hóa công nhân blah blah blah cho phép các nhà tân chủ nghĩa Reagan blah blah blah nhưng em không thể thoát khỏi phép biện chứng.”
Mối quan tâm của gã mùa hè đó là dế, tôi không biết vì sao. Có lẽ có liên quan đến cách chúng tạo ra một dàn giao hưởng giữa đêm. Quanh giường chúng tôi, với bầu trời quá nóng và các tấm cửa sổ vỡ kính, tất cả những gì bạn có thể nghe là tiếng lũ dế khỉ gió, cọ cặp đùi bé mà cơ bắp và cánh để cất tiếng. Gã sẽ thò mũi qua cửa sổ và hít hà bầu không khí. Đôi lúc gã sẽ chân trần cầm đèn pin ra ngoài bắt dế. Nếu thành công, gã sẽ bỏ nó vào một trong những chiếc lọ nhỏ này – những chiếc từng đựng mấy món cầu kỳ như tapenade và aioli. Tôi chưa bao giờ nghe tên chúng, nhưng với Gideon, một đêm tôi thấy mình ăn tapenade phết trên miếng bánh mỳ cũ ưa thích, và đêm hôm sau chúng tôi rửa cái lọ và ú òa, một con dế sẽ được sống trong đó.
Cứ mỗi lần lên giường sau khi đi bắt dế, gã lại cố rúc cơ thể gầy lạnh của gã vào người tôi đang nằm co quắp. “Dịch vào đây,” gã nói. Tôi muốn rồi một lần nữa tôi lại không. Gã luôn có mùi khác nhau mỗi lần ra ngoài. Như một con gia súc, hoặc cải xoong. Gã còn có một tấn vết chai.
Đôi lúc tôi nhìn chằm chằm giữa đêm tối vào làn da trắng của gã. Nếu tôi ấn vào người gã, da gã sẽ bầm màu tím đậm và bạn có thể thấy nó ngay cả trong đêm. Tôi quá đen so với gã. Có lúc gã trắng đến lạ. Có lúc lại tương đối hấp dẫn và đẹp, cái cách làn da gã sáng lên cạnh tôi, cái cách cơ thể chúng tôi bên nhau trông như nghệ thuật.
À, cái hôm đó – sau khi gã chỉ trích Hội đồng Dự trữ Liên bang, NAFTA, nhóm vận động ủng hộ súng, và phức hợp tân công nghiệp – chúng tôi cho dế ăn và lên giường. Khi tôi nói lên giường thì ý tôi là chúng tôi làm tình. Tôi thường gọi đó là quan hệ, nhưng Gideon bảo tôi cũng có thể gọi đó là cưỡng hiếp. Làm tình quan trọng là tâm trí. Một lần, ở một tư thế có thể gọi là nghệ thuật đẹp, gã bảo, “Nhìn anh. Nhìn anh này.” Tôi không thích nhìn người khác trong khi làm chuyện đó, giống như những bộ lạc sợ linh hồn mình bị tước đi nếu ai đó chụp ảnh họ. Khi Gideon và tôi nhìn vào mắt nhau, tôi phải thú nhận, cảm giác thật khác biệt. Như thể chúng tôi – trong một khoảnh khắc – là một phần của cùng một bức ảnh.
*
Đêm đó, chúng tôi làm chuyện đó lần nữa. Tôi không dám chắc bao cao su có rách hay không, nhưng cảm giác rất lạ, và Gideon nói, “Toàn bộ chuyện áo mưa rách chỉ là huyền thoại.” Nhưng chúng tôi vẫn nhìn nó dưới ánh đèn, cái bao trông hết tác dụng và nhầy nhụa, rồi cuối cùng gã ném nó ngang qua phòng, nơi nó dính vào tường như một con sên, rồi rơi. “Mẹ cái bọn Freestyles. Ai lại mua Freestyles?”
“Phát miễn phí ở phòng khám,” tôi nói. “Anh muốn gì, bao hữu cơ à?” Chúng tôi nhìn nó lần nữa nhưng điều đó không ngăn được nó khỏi rách. Rồi Gideon nhìn tôi với ánh mắt khiến tôi gần như hết sức chịu đựng.
Tôi cần suy nghĩ. Tôi vào nhà tắm và ngồi lên bồn cầu. Tôi đã làm đúng mọi thứ. Tôi chưa từng có bầu hay chơi thuốc hay làm hại ai. Tôi có cuộc sống đơn giản, làm việc ở Pita Delicious, phục vụ burger và falafel. Hầu như mọi thứ ở đó đều khủng khiếp, nhưng falafel không đến nỗi tệ. Ở Pita Delicious tôi đã gặp Gideon lần đầu với bầu mũi tròn và mái tóc Afro-Do Thái. Mấy gã Syria sở hữu nhà hàng luôn bảo tôi đến tiếp gã, vì họ không thích gã. Một hai lần đầu đến gã đã cố nói chuyện với họ về Trung Đông và Palestine và đủ thứ. Mặc dù gã đứng về phía họ, họ vẫn ghét gã. “Tiếp gã Do Thái,” họ nói, mỗi lần gã đến. Chẳng bao lâu chúng tôi đã cùng ăn falafel trong giờ nghỉ, trong lúc đó Gideon giúp tôi vạch ra phương án tôi đi học trở lại, vốn chỉ là một cách nói vì từ đầu tôi đã chẳng đến trường.
Khi tôi trở lại giường, Gideon đang nằm soãi trên chăn, những lát ánh trăng trên cơ thể xương xẩu của gã. “Được rồi,” gã nói. “Thử thai đi.”
“Anh chẳng biết cái gì à? Có phải lập tức có được đâu.”
Gã ngẩn mặt ra, và hỏi, “Giọng kinh nghiệm đang phát biểu đấy à?”
Tôi nhìn gã. “Ai chẳng biết,” tôi nói, cố tỏ ra bình tĩnh và hạ mình, “đây là lần đầu tiên anh lỡ.” Gã mấp máy Okay, thật chậm, như thể tôi mới là người điên.
*
Khi kỳ đèn đỏ của tôi nghỉ không phép, tôi thử thai trong nhà tắm ở Pita Delicious. Tôi không biết tại sao. Tôi đoán mình không muốn Gideon lượn lờ xung quanh. Tôi còn chẳng bảo gã tôi sẽ làm vậy. Một vạch hồng. Âm tính. Đáng ra tôi phải nhẹ nhõm, nhẹ nhõm vì lấy lại được cuộc sống què quặt của mình, nhưng ngạc nhiên là tôi lại không như vậy. Rồi tôi làm một điều tôi chưa từng nghĩ là tôi sẽ làm, một điều không như những gì tôi từng làm trước đây: Lấy bút đỏ và bóc miếng phủ nhựa ra và vẽ thêm một vạch nhỏ là chuyện thực sự đơn giản. Hai vạch, que thử nói, nghĩa là bạn có thai.
*
Khi tôi về nhà, tôi bảo gã là kết quả thử dương tính, rồi búng nó vào đùi gã: “Anh có quan tâm gì đâu?”
Tôi bảo gã là tôi không biết tôi sẽ làm gì – chúng tôi sẽ làm gì. Gã đi lại trước lũ dế một lúc. Rồi gã quàng tay quanh người tôi, như thể tôi vừa bảo gã là tôi mắc AIDS rồi gã thu hết can đảm để ôm tôi vậy.
“Chúng mình làm gì đây?” tôi hỏi. Tôi không biết mình trông đợi điều gì – dù tôi nghĩ tôi sẽ bắt quả tang gã nói dối, hay gã nói gì đó về việc không muốn đứa bé, hay gì đi nữa – tôi đã quên rồi. Tất cả những gì tôi biết là có gì đó đang đè nặng tôi, nhấn chìm tôi. Giá như gã nói điều gì, bất cứ điều gì, thì tôi đã ổn. Giá như gã bắt đầu nói về phép biện chứng hay về u trung biểu mô hay aiolo hay có bao loại ung thư ta có thể mắc từ một chút tinh dầu bạc hà Newport – thì tôi đã ổn. Kể cả gã có chửi rủa tôi và đổ lỗi cho tôi và nói gã không muốn đứa bé đi nữa – thì tôi đã ổn.
Nhưng gã không nói gì. Dù vậy tôi vẫn thấy mọi điều gã đang nghĩ. Tôi thấy gã nghĩ về bố mẹ gã – Sy và Rita – bắt đầu lo lắng trong căn bếp Sarasota đầy nắng trong căn hộ chung cư của họ; tôi thấy gã không bao giờ hoàn thành luận án và đi làm cho tổ chức phi lợi nhuận bẩn thỉu nào đó nơi mọi người đều ăn tempeh và không thể mặc đồ da và hầu hết đều có bằng tiến sĩ; tôi thấy gã kéo đứa bé tới công viên, nói rằng đó là điều tốt nhất gã từng làm. Thật sự. Điều tốt nhất.
Tôi bước khỏi căn phòng đó, khỏi căn hộ gã thuê với đồ gỗ tuyệt đẹp mọi nơi. Tôi cứ thế đi, vội vã lúc đầu, rồi nhanh đến nỗi nước mắt là thứ duy nhất khiến tôi không tự đốt cháy mình như sao chổi. Tôi không còn chạy khỏi Gideon nữa, nhưng ngay cả khi gã đuổi theo tôi, giờ cũng đã quá muộn. Ngay cả khi không có đứa bé, tôi cũng có thể thấy không có ngày nào tôi sẽ gặp Sy và Rita, không có ngày nào tôi sẽ bỏ Pita Delicious trước khi họ bỏ tôi, không có ngày nào tôi sẽ đứng quanh một chiếc bàn đầy sinh viên nói về hậu hậu chủ nghĩa nữ quyền, không có ngày nào Gideon và tôi sẽ nắm tay nhau đứng trước căn nhà chúng tôi mới mua. Bất cứ ai cũng có thể nói với gã là đã quá muộn cho điều đó, cho chúng tôi, nhưng Gideon là Gideon, và tôi có thể nghe tiếng gã gọi với theo tôi, hy vọng theo cách gã luôn hy vọng rằng lời nói có thể đuổi theo hộ gã.
Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 