“Cha Severinus” – Czesław Miłosz

Czesław Miłosz (1911–2004) là nhà văn, nhà thơ, và dịch giả người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 1978 và giải Nobel văn chương năm 1980.

Cha Severinus

1. QUẠ GÁY XÁM TRÊN THÁP

Quạ gáy xám đậu trên tháp ngoài cửa sổ chỗ tôi.
Một năm trôi qua và quyết tâm của tôi đã chẳng mang lại gì.
Các thành phố, ngày càng đông, trong hoàng hôn rực rỡ.
Chờ đợi sự kết thúc, như trước kia, ở Antioch, Rome, và Alexandria.
Một lời hứa được đưa ra với chúng ta, nhưng đó là hai ngàn năm trước.
Và người đã không trở lại, Đấng Cứu thế, Thầy.
Họ đặt dấu ấn của người lên tôi và phái tôi tới phụng sự.
Tôi khoác lên mình sức nặng của lễ phục phụng vụ
Và mặt nạ của một nụ cười nhân từ.
Người ta đến với tôi và buộc tôi sờ vào vết thương của họ,
Nỗi sợ cái chết của họ, và sự khốn khổ của thời gian trôi qua.
Tôi có dám thú nhận với họ tôi là một linh mục không có đức tin không,
Rằng tôi cầu nguyện mỗi ngày cho ân sủng của sự hiểu biết,
Dẫu trong tôi chỉ có một hy vọng về niềm hy vọng?
Có những ngày con người đối với tôi trông như một lễ hội
Của những con rối nhảy múa trên bờ vực của hư vô.
Và cuộc thương khó của Con của Con Người trên thập tự giá
Xảy ra để thế giới có thể thể hiện sự thờ ơ của nó.

2. THEOPHILUS

Căn bệnh nan y của Theophilus.
Quá sốt sắng trong sự sùng đạo của mình.
Trong những lời cầu nguyện của ông sự thương xót của Chúa,
Sự săn sóc và tình yêu của Người, được đổi mới.
Tôi, nhìn vào sự tàn nhẫn của số phận của ông
Hay có lẽ của một định mệnh tiền định,
Đau khổ. Và tôi là một kẻ đạo đức giả cố tình,
Vì tôi muốn cứu ông khỏi sự bất tín,
Cứu tất cả những người như ông. Vì thương xót họ
Chúng ta hãy hát những thánh vịnh, hát ngợi Đức Jehovah.
Từ tim chúng ta hãy để những bức thành kiên cố
Mọc lên quanh những trái tim tin yêu của họ.
Tôi không thể hiểu tại sao, và từ đâu
Có sự hợp nhất của tôi với họ, có lẽ là thần thánh?

3. KATIE

Tôi không hiểu tại sao nó phải như thế,
Con trai của Đức Chúa Trời phải chết trên thập tự giá.
Không ai trả lời câu hỏi đó.
Làm thế nào tôi giải thích chuyện đó cho Katie?
Ở đâu đó cô đọc rằng Quyền năng của Đấng Tạo hóa
Đã chịu một sự xúc phạm đến mức đòi phải trả bằng máu.
Vậy ư? Để Ngài, mặc áo choàng vàng và đội mũ miện,
Có thể quan sát từ sau mây một cảnh hành hình?
Tôi nói với cô: một Bí ẩn của sự Cứu chuộc.
Và Katie? Cô không muốn được cứu
Với cái giá là sự đau khổ của một người vô tội.
Cha Katie quỳ gối trong nhà thờ vào mỗi Chủ nhật,
Vì cái gì sẽ thay thế tôn giáo?
Có lẽ những nghi thức tiệc tùng vớ vẩn,
Hay những trận bóng kết thúc trong ẩu đả?

Pallas Athena là nữ thần của chúng ta.
Chúng ta đã các cử phái viên đến nhà tiên tri ở Delphi.
Chúng ta đã đi rước Diana ở Ephesus.
Như phải thế. Các triết gia
Đã không tước đi vinh quang xứng đáng của các vị thần.
Tôi nâng trên ban thờ bánh mì và rượu.
Hạ mình, vì lý trí của tôi không hiểu việc tôi làm.

4. SAO NGƯỜI CÓ THỂ

Nó nằm ngoài khả năng hiểu của tôi.
Làm sao người có thể tạo ra một thế giới như vậy,
Xa lạ với trái tim con người, tàn nhẫn,
Trong đó những quái vật giao cấu, và cái chết
Là kẻ canh gác câm lặng của thời gian.

Tôi không thể tin rằng Người muốn thế.
Hẳn phải có một thảm họa tiền vũ trụ,
Một chiến thắng của sức ì, mạnh mẽ hơn Ý chí của Người.

Một rabbi lang thang gọi Người là Cha của mình,
Một con người không thể tự vệ trước luật pháp và thú dữ của trái đất,
Nhục nhã, tuyệt vọng,
Hãy để ngài ấy giúp tôi
Trong những lời cầu nguyện của tôi đến Người.

5. CARAVEL

Để tuyên một người chảy máu từ vết thương của mình
Là một vị Chúa và người cai trị vũ trụ,
Người ta phải điên – một bằng chứng đủ
Cho thấy loài người thường vươn tới những điều không thể.

Đặt một con người như vậy vào trung tâm của vũ trụ!
Và sai những con tàu caravel mang buồm và dấu thánh giá
Đi chiếm hữu những vùng đất liền và biển cả.
Dọn dẹp những con tàu vũ trụ
Và phóng chúng lên đại dương không gian và thời gian.
Song người đàn ông đến từ thị trấn Nazareth,
Người khởi xướng tất cả, không phải là một hồn ma.
Thân thể ngài, căng trên cái cây của nỗi nhục nhã,
Đã chịu nhục hình thực sự, điều mà chúng ta cố quên đi mỗi ngày.

6. SỰ HIỆN DIỆN

Lạy Chúa, sự hiện diện của Người rất thực, nặng hơn hơn bất kỳ lập luận nào.

Tôi cảm thấy hơi thở ấm áp của Người trên vai và cổ.

Tôi phát âm các từ trong cuốn sách của Người, những từ con người,
Như tình yêu và sự tức giận của Người cũng là con người.
Chính Người đã tạo ra chúng tôi trong hình ảnh và sự tương đồng của người.

Tôi muốn quên đi những cung điện tinh vi mà các nhà thần học dựng nên.
Người không quan tâm đến siêu hình học.

Hãy cứu tôi khỏi hình ảnh nỗi đau tôi đã thu thập được khi lang thang trên thế giới,
Dẫn tôi đến nơi chỉ ánh sáng của Người trú ngụ.

7. MỘT ĐỨA TRẺ

Áo choàng của tôi, của một linh mục và cha giải tội,
Nó là để che giấu sự bất an và nỗi sợ của tôi.
Chúng tôi là những người bị mất kết nối.
Tôi ghen tị với sự tự tin của đám đông trên thế giới.

Tôi cảm thấy mình như một đứa trẻ đi giáo huấn người lớn,
Ra lời khuyên như những con đập giấy trên một dòng chảy dữ dội.

Họ chỉ cần tôi trong bất hạnh,
Để gọi lên những sức mạnh trời xanh.
Để họ có thể đến và được cứu
Khỏi một khối u trong phổi hay một trận vi rút.

Đây là một quân đoàn chúng tôi, trung gian giữa những gì trên cao
Và những gì dưới thấp.
Chúng tôi vẩy nước, chúng tôi ban phước, chúng tôi lầm bầm.
Họ liên tục nổi loạn chống lại chúng tôi
Vì họ muốn tự mình nói chuyện với chủ,
Không cần qua trung gian.
Song không phải chúng tôi là tiếng nói của Ngài, giống tiếng nói con người?

8. LEONIA

Tôi có thể nói với họ: không có Địa ngục không
Khi họ học được trên trái đất Địa ngục là gì?

Trong buồng giải tội tôi lắng nghe Leonia.
Bà sợ sự nguyền rủa mà bà nghĩ sẽ là công bằng.
Nếu anh không nhận hình phạt trong cuộc sống này,
Anh sẽ phải nhận nó sau khi chết.

Leonia đi. Những ngọn lửa bùng lên
Trên những hồ lưu huỳnh ngay sau cổng Địa ngục.

9. VÀ NẾU

Và nếu tất cả chỉ là một giấc mơ
Của loài người về bản thân?
Và chúng ta, những Kitô hữu
Mơ giấc mơ của mình trong một giấc mơ?

Và nếu không ai chịu trách nhiệm cho ảo tưởng này
Mà chúng ta sẽ mang theo xuống đất
Mong đợi được Công lý Vĩnh cửu kéo lên?

10. HÃI HÙNG

Nói thật, họ tin và họ không tin.
Họ đi nhà thờ kẻo người ta nghĩ họ không tin kính.
Trong bài giảng họ nghĩ về bộ ngực của Julia, về một con voi,
Về giá bơ và về New Guinea.

Ngài đã dám nghĩ họ có thể sẽ thế
Cái đêm mà Ngài quỳ gối trong Vườn Ôliu
Và cảm thấy mồ hôi lạnh của hãi hùng trên lưng.

11. HOÀNG ĐẾ CONSTANTINE

Tôi có thể đã sống thời Constantine.
Ba trăm năm sau cái chết của Đấng Cứu rỗi,
Người mà họ chẳng biết gì hơn là đã sống lại từ cõi chết,
Như một Mithra chói lóa giữa các binh đoàn La Mã.
Tôi có thể đã chứng kiến cuộc cãi vã giữa homoousios và homoiousios
Về việc bản chất Kitô là thần tính hay chỉ giống thần tính.
Có lẽ tôi sẽ bỏ phiếu chống những người theo thuyết Ba Ngôi
Vì ai có thể đoán được bản chất của Đấng Tạo hóa?
Constantine, Hoàng đế của Thế giới, kiêu ngạo và sát nhân,
Đã nghiêng cán cân ở Công đồng Nicaea,
Để chúng ta, thế hệ này sang thế hệ khác, có thể suy niệm về Chúa Ba Ngôi,
Bí ẩn của những bí ẩn, mà nếu không có
Máu của con người sẽ là xa lạ đối với máu của vũ trụ
Và sự đổ máu chính mình của một vị Chúa đau đớn, người dâng mình
Như một sự hy sinh ngay cả khi Ngài đang tạo thế giới, sẽ là vô ích.
Như thế Constantine chỉ là một công cụ không xứng đáng,
Không biết mình đang làm gì cho những người ở những thời xa xôi?

Và chúng ta có biết mình được định sẵn cho điều gì không?

Czesław Miłosz, “Father Severinus,” Second Space, trans. author and Robert Hass (Ecco Press, 2004).

Copyright © 2004 by Czesław Miłosz | Nguyễn Huy Hoàng dịch.