Truyện ngắn: “Đến tận mặt trăng rồi về” – Etgar Keret

Etgar Keret sinh năm 1967 ở Ramat Gan, Israel. Là người viết truyện ngắn, tác giả truyện tranh và nhà biên kịch, anh đã trở thành nhà văn tiếng Hebrew nổi bật nhất của thế hệ mình. Truyện của anh được xuất bản rộng rãi trên nhiều ấn phẩm quốc tế như The New York Times, Le Monde, The New Yorker và đã được chuyển thể thành hơn bốn mươi phim ngắn, trong đó có một phim đoạt giải MTV. Phim Jellyfish do anh đạo diễn cùng vợ cũng đoạt giải Máy quay vàng tại Liên hoan phim Cannes năm 2007. Anh sống ở Tel Aviv và giảng dạy tại Đại học Ben-Gurion, Negev.

Đến tận mặt trăng rồi về

Tôi mừng sinh nhật thằng bé muộn một ngày. Lúc nào cũng là hôm sau hoặc hôm trước, chưa bao giờ đúng ngày. Lúc quái nào cũng thế. Vì sao? Vì ngài thẩm phán đáng kính đã quyết định thằng bé phải ở với mẹ nó vào ngày sinh nhật, dù cô ta có là một con khốn dối trá ngủ với bất cứ thằng khốn nào cười với cô ta ở chỗ làm. Bố thì quan trọng đâu bằng.

Lidor với tôi đến siêu thị, không phải để mua quà; lần cuối đến một cửa hàng miễn thuế, tôi đã mua cho nó cái máy bay điều khiển từ xa. Tám mươi chín đô la—tám mươi chín!—mà họ còn chẳng thèm bỏ pin điều khiển vào hộp. Nên chúng tôi đến siêu thị lấy mấy cục pin, nhưng tôi bảo Lidor là đến đó chơi. Tôi có thể bảo gì nó chứ? Chẳng những mang quà muộn cả ngày mà còn chẳng buồn kiểm tra xem bên trong có pin không à? Không đời nào.

Con khốn. Hôm qua tôi bảo cô ta, Để tôi đến tiệc sinh nhật, mười phút thôi. Thơm thằng bé một cái, lấy điện thoại chụp ảnh nó thổi nến, rồi tôi sẽ đi. Nhưng cô ta bắt đầu bằng nào là đe dọa nào là lệnh hạn chế, nhắn tin cho bạn trai, thư ký tòa, trong lúc vẫn đang nghe máy—tôi có thể nghe thấy tiếng cô ta gõ—rồi nói cô ta mà thấy tôi lảng vảng gần tòa nhà thì cô ta sẽ cho đời tôi ra bã.

Lidor muốn chúng tôi chơi máy bay trước rồi đi siêu thị, nhưng làm gì có pin trong điều khiển, mà tôi chẳng muốn cho thằng bé biết, thế nên tôi nói, Mình đến cửa hàng kẹo to bự trên tầng ba, chỗ có bóng bay heli hình SpongeBob SquarePants và mụ răng vàng hét, “Mời vào! Mời vào! Mua kẹo cho cậu bé,” đến đó rồi tôi sẽ mua cho nó một món quà nữa, muốn gì cũng được.

Lidor nói, Siêu thị thích thật, nhưng máy bay trước cơ. Tôi nói dối nó, bảo nó là siêu thị sẽ đóng cửa sớm. May cho tôi, nó còn đủ nhỏ để tin.

Ba giờ chiều và siêu thị đông nghịt. Để ở bên thằng bé vào sinh nhật nó, tôi phải nghỉ làm nửa ngày. Dựa vào đám đông của siêu thị mà nói, cả nước này chắc có mỗi tôi làm việc. Nhưng Lidor, thằng bé ngọt ngào làm sao, lúc nào nó cũng cười, không bao giờ kêu ca, ngay cả khi chúng tôi phải xếp hàng chờ mãi mãi để vào được trong.

Đến thang cuốn, thằng bé muốn đi ngược lên cái thang xuống cho vui, và tôi đi cùng nó. Đó là một bài tập tốt cho cả hai. Bạn phải chạy thật nhanh hết sức có thể nếu không muốn bị kéo xuống, lúc nào cũng phải gắng hết sức nếu không muốn ngã dập mông. Giống như trong cuộc đời. Một bà già lưng còng đang đi xuống cố vặn chúng tôi, hỏi sao không đi đường bình thường như những người khác. Một phút nữa thôi bà ta sẽ xuống mồ, thế mà vì chuyện này còn bực mình sao? Tôi chẳng thèm trả lời.

*

Khi chúng tôi đến cửa hàng kẹo trên tầng ba, mụ răng vàng không ở đó, chỉ có một thanh niên mặt mụn, gầy như que củi. Tôi bảo Lidor, “Lấy gì con muốn cũng được. Nhưng một cái thôi, nhé? Gì cũng được, nếu giá một triệu shekel, bố cũng mua cho con, hứa luôn. Lidor muốn gì nào?”

Thằng bé phấn khích, đi quanh cửa hàng như thằng nghiện trong hiệu thuốc, nhìn lên các kệ, cầm các thứ lên, cố gắng chọn. Trong lúc đó, tôi tranh thủ mua mấy cục pin AAA. Mặt Mụn không soi nó vào máy tính tiền, dù tôi vẫy tiền trước mặt cậu ta. “Còn chờ gì nữa?” tôi hỏi.

“Đợi nhóc chọn đã,” cậu ta đáp, kéo một sợi bã cao su ra khỏi miệng. “Em tính cả thể.” Và, trước khi tôi nói được gì, cậu ta đã bắt đầu nghịch điện thoại.

“Tính riêng đi, chàng trai,” tôi đòi, đẩy pin vào túi đựng máy bay. “Trước khi thằng bé lại đây. Cái này là bất ngờ.” Mặt Mụn soi lên máy, rồi cái ngăn kéo mở ra cùng một tiếng đinh. Không có tiền lẻ trả lại nên cậu ta dúi cho tôi một đống tiền xu.

Đúng lúc đó, Lidor quay lại. “Bố mua gì đấy bố?”

“Không có gì,” tôi đáp. “Ít kẹo cao su thôi.”

“Nó đâu?” Lidor hỏi.

“Bố nuốt rồi.”

“Nhưng nuốt kẹo cao su không tốt,” thằng bé nói. “Nó có thể dính vào ruột bố đấy.”

Mặt Mụn nở một điệu cười ngu ngốc.

“Con muốn quà hay gì nào?” tôi đổi chủ đề. “Nhanh, chọn gì đi.”

“Con muốn cái đó,” Lidor nói, chỉ vào cái máy tính tiền. “Để chơi với Yanir với cả Lyri, giả vờ bọn con có cửa hàng kẹo.”

“Người ta không bán máy tính tiền,” tôi nói. “Chọn cái khác đi.”

“Con muốn máy tính tiền,” Lidor nài. “Bố, bố hứa rồi.”

“Bố bảo chọn cái gì người ta bán cơ mà.”

“Bố nói dối!” Lidor hét lên và đá chân tôi mạnh hết cỡ. “Y như mẹ nói. Bố chỉ giỏi nói thôi.”

Cú đá khá đau, và khi có gì làm tôi đau, tôi đâm ra bực mình. Nhưng hôm nay tôi kiềm chế được mình. Vì tôi yêu con trai tôi hơn bất cứ điều gì trên thế giới, và hôm nay là một ngày đặc biệt, sinh nhật thằng bé. Ý tôi là một ngày sau sinh nhật thằng bé. Con khốn.

“Cái máy tính tiền cậu muốn lấy bao nhiêu?” tôi hỏi Mặt Mụn, lạnh lùng hết sức.

“Anh bao nhiêu rồi, sáu tuổi à?” cậu ta nói với một điệu cười nhếch mép. “Anh biết nó không bán mà.” Cậu ta nói “sáu tuổi” như thể Lidor là một đứa ngớ ngẩn hay gì vậy, và giờ tôi nhận ra cậu ta đã bẫy tôi. Tôi phải chọn một bên—hoặc tôi với cậu ta hoặc tôi với Lidor.

“Một ngàn shekel,” tôi nói và chìa tay. “Chúng ta bắt tay, rồi tôi sẽ xuống ATM rút tiền về đây.”

“Cái đó không phải của tôi,” cậu ta nói, lúng túng. “Tôi chỉ làm ở đây thôi.”

“Thế của ai?” tôi hỏi. “Mụ răng vàng?”

“Vâng,” cậu ta nói, gật đầu. “Tirza.”

“Thế thì gọi cô ta đi,” tôi bảo. “Để tôi nói chuyện với cô ta. Với một ngàn shekel cô ta có thể mua một cái máy tính tiền mới. Một cái tốt hơn.”

Lidor nhìn tôi cứ như tôi là siêu anh hùng gì đó. Không gì vĩ đại hơn được con mình nhìn mình như thế. Hơn cả một kỳ nghỉ ở Thái Lan. Hơn cả một cú blow job. Hơn cả đấm đứa nào đáng đấm. “Đi đi, gọi cô ta,” tôi nói và huých nhẹ cậu ta. Không phải vì tôi giận. Vì thằng bé.

Cậu ta bấm số và bước ra xa chúng tôi, nửa thì thầm vào điện thoại. Cậu ta đi đến đâu tôi theo đến đó, Lidor sau chúng tôi. Trông thằng bé vui. Trước đó nó đã vui sẵn rồi, khi tôi đón nó, nhưng giờ nó đang bay.

“Cô ấy bảo không được,” Mặt Mụn bảo tôi và nhún vai như thể đấy là Chúa nói thế.

“Đưa cô ta tôi nói chuyện.” Tôi khoát tay.

“Cô ấy nói làm gì có cửa hàng nào bán máy tính tiền của họ,” cậu ta nói. Tôi giật điện thoại khỏi cậu ta. Điều đó làm Lidor cười. Bố đang làm Lidor cười.

“Tirza,” tôi nói. “Chào cô, tôi Gabi đây, khách quen của cô. Cô không nhận ra giọng tôi nhưng sẽ nhận ra mặt tôi trong một giây thôi. Nghe này, tôi cần cô giúp đỡ. Một ngàn shekel—cô không chỉ mua được một cái máy tính tiền mới, mà tôi còn nợ cô một ân huệ.”

“Rồi thế thì tính một ngàn ở đéo đâu?” Tirza hỏi từ đầu dây bên kia. Cô ta ở chỗ nào đó rất ồn; tôi gần như không nghe thấy cô ta nói.

“Thế thì đừng có tính chỗ đó,” tôi nói. “Tôi là ai, sở thuế à? Một ngàn shekel thẳng vào túi. Thôi mà, chị thấy sao?

“Đưa máy cho nó,” cô ta nói một cách mất kiên nhẫn.

“Thằng nhóc?” tôi hỏi.

“Ừ,” Tirza nói, nghe bắt đầu giận. “Đưa máy cho nó.”

Tôi đưa điện thoại cho Mặt Mụn. Cậu ta nói chuyện với cô ta khoảng một phút, rồi tắt máy. “Cô ấy bảo không,” cậu ta bảo tôi. “Xin lỗi.”

Lidor nắm tay tôi. “Máy tính tiền,” thằng bé nói bằng giọng nghiêm túc nhất của nó. “Bố hứa rồi.”

“Hai ngàn,” tôi bảo Mặt Mụn. “Gọi cô ta lại đi rồi bảo tôi sẽ trả hai ngàn, bây giờ một ngàn rồi mai thêm một ngàn nữa.”

“Nhưng—” Mặt Mụn bắt đầu.

“Tôi không rút được hơn một ngàn một lần,” tôi ngắt lời cậu ta. “Sáng mai tôi sẽ đem một ngàn còn lại. Không phải lo, tôi sẽ để bằng lái lại làm đảm bảo.”

“Cô ấy bảo tôi đừng có gọi nữa,” cậu ta nói. “Cô ấy đang làm lễ shivah cho bố. Cô ấy không muốn bị làm phiền.”

“Xin chia buồn cùng tang quyến,” tôi nói, khoác cánh tay an ủi lên vai cậu ta. “Nghĩ đi. Hai ngàn shekel là rất nhiều tiền. Nếu biết tôi đề nghị thế mà cậu còn từ chối, cô ta sẽ xé xác cậu. Nghe lời người lớn đi—không đáng nhận rắc rối vì chuyện nhỏ nhặt thế này đâu.”

Tôi ấn đáy ngăn kéo cái máy tính tiền và, bem, nó mở ra. Đấy là mẹo tôi học được hồi còn làm ở Burger Ranch, sau khi giải ngũ. “Lấy tiền đi,” tôi bảo cậu ta, nhưng cậu ta không động đậy nên tôi thu tiền rồi dúi vào túi quần trước của cậu ta.

“Cửa hàng không bán máy tính tiền,” cậu ta nói.

“Chẳng ai quan tâm,” tôi nói. “Tin tôi, thỏa thuận ngon đấy. Chờ đây, năm phút nữa tôi sẽ quay lại cùng một ngàn shekel nên đống tiền trong túi cậu không cô đơn đâu.”

Trước khi cậu ta có thể trả lời, tôi kéo tay Lidor xuống cây ATM. Thỉnh thoảng cái máy khiến tôi gặp vấn đề, nhưng hôm nay nó nhả ra một ngàn bằng năm tờ hai trăm shekel mà không ý kiến.

*

Khi chúng tôi trở lại, một gã béo nhễ nhại mồ hôi để ria đang nói chuyện với Mặt Mụn. Tôi biết gã, gã có cửa hàng sữa chua đông lạnh bên cạnh. Khi thấy chúng tôi, Mặt Mụn chỉ vào tôi. Tôi nháy mắt với cậu ta và đặt một ngàn lên quầy. “Đây,” tôi nói. Mặt Mụn không động đậy. “Thôi nào, cầm lấy đi! Vui vẻ lên!” Tôi cầm tiền lên và cố dúi vào túi cậu ta.

“Để nó yên,” Gã Béo nói. “Nó chỉ là trẻ con.”

“Không được,” tôi nói. “Tôi hứa với con trai tôi rồi. Hôm nay sinh nhật nó.”

“Chúc mừng sinh nhật,” Gã Béo nói và xoa đầu Lidor mà không nhìn thằng bé. “Muốn ít kem không, anh bạn? Quà của bác—một cốc phủ kem tuyết với si rô sô cô la và kẹo chíp chíp.” Suốt thời gian gã nói đôi mắt ti hí của gã không rời khỏi tôi.

“Cháu muốn máy tính tiền,” Lidor nói, tránh gã ra và nép vào tôi. “Bố hứa rồi.”

“Cháu làm gì với máy tính tiền?” Gã Béo hỏi nhưng không chờ trả lời. “Các bác cũng có một cái, nhưng chỉ vì quan chức thuế bắt các bác dùng. Nó chẳng tốt đẹp gì. Chỉ toàn tiếng ồn. Cháu thấy sao—để bố đưa cháu xuống cửa hàng máy tính ở tầng hai mua một cái Xbox nhé. Với một ngàn shekel cháu có thể lấy cái xịn nhất, có Kinect các thứ.”

Tôi không nói gì. Thật ra tôi thích ý tưởng đó. Thế sẽ cứu tôi khỏi rất nhiều rắc rối ở đây, rồi sau này với Lilia nữa, khi tôi đưa thằng bé về. Vì lúc Lilia thấy máy tính tiền, cô ta sẽ bắt đầu nổi điên.

“Cháu thấy sao?” Gã Béo hỏi Lidor. “Xbox là xịn nhất. Đua xe, đuổi bắt, cháu muốn gì cũng có.”

“Máy tính tiền,” Lidor nói, ôm chặt chân tôi.

“Nhìn thằng bé thánh thiện thế nào đi,” tôi nói và cố đưa tiền cho Gã Béo. “Giúp tôi khiến thằng bé vui nhân dịp sinh nhật nó.”

“Đây không phải cửa hàng của tôi,” Gã Béo phản đối. “Tôi còn chẳng làm ở đây. Tôi chỉ cố gắng giúp—”

“Nhưng anh đâu có.” Tôi lại gần gã đến mức mặt tôi gần như chạm mặt gã.

“Anh phải về cửa hàng đây.” Gã Béo nhún vai và bảo Mặt Mụn, “Nếu anh ta làm gì thì gọi cảnh sát,” rồi đi. Một anh hùng thực sự.

Tôi đặt một ngàn shekel lên quầy, rút máy tính tiền ra, rồi bắt đầu cuộn dây, và khi Lidor thấy thế, thằng bé vỗ tay.

“Tôi gọi cảnh sát đây,” Mặt Mụn nói, bắt đầu bấm số. Tôi giật điện thoại khỏi cậu ta một lần nữa.

“Vì sao?” tôi nói. “Hôm nay sinh nhật thằng bé. Ai cũng vui, đừng làm hỏng nó.” Mặt Mụn nhìn điện thoại của mình, đang trong tay tôi, rồi nhìn tôi, rồi chạy khỏi cửa hàng. Tôi đặt điện thoại của Mặt Mụn lên quầy rồi cầm máy tính tiền lên. “Giờ mình phải đi thật nhanh,” tôi bảo Lidor, giọng tôi phấn khích, như thể đây là trò chơi vậy. “Mình về nhà rồi khoe mẹ xem con có gì nhé.”

“Không,” Lidor nói, giậm chân. “Chơi trực thăng đã rồi mới về cơ. Bố hứa rồi.”

“Đồng ý,” tôi nói bằng giọng nhẹ nhàng nhất của mình. “Nhưng máy tính tiền nặng quá. Bố làm sao vừa mang nó đi vừa chơi trực thăng được. Bây giờ máy tính tiền rồi mai, sau giờ học, bố con mình ra công viên chơi trực thăng.”

Lidor nghĩ một lúc. “Bây giờ chơi trực thăng,” thằng bé nói. “Mai đến máy tính tiền.” Rồi ngay sau đó, vừa đúng lúc, Mặt Mụn chạy về cửa hàng cùng một nhân viên bảo vệ.

“Anh nghĩ mình đang làm gì đấy?” tay bảo vệ hỏi. Gã lùn, lông rậm, trông giống chó phốc hơn nhân viên bảo vệ.

“Không có gì.” Tôi nháy mắt với gã và bỏ máy tính tiền vào chỗ cũ. “Cố mang lại tiếng cười cho thằng bé chút thôi. Hôm nay sinh nhật nó.”

“Chúc mừng sinh nhật, nhóc,” tay bảo vệ nói với Lidor, như thể gã chẳng hề quan tâm được hơn. “Chúc nhóc vui vẻ. Nhưng giờ nhóc với bố nhóc phải đi.”

“Đúng,” Lidor nói. “Chúng ta phải đi chơi trực thăng.”

*

Trong công viên, Lidor với tôi chơi máy bay. Sách hướng dẫn nói nó có thể bay cao đến bốn mươi mét, nhưng được mười lăm mét nó đã không còn nhận tín hiệu từ điều khiển, cánh quạt của nó ngừng quay, và rơi. Lidor thích thế.

“Ai yêu Lidor nhất thế giới?” tôi hỏi, và Lidor trả lời, “Bố!”

“Thế Lidor yêu bố nhiều như nào?” tôi hỏi trong khi chiếc trực thăng bay quanh thằng bé, và nó hét lên, “Rất rất nhiều!”

“Đến tận trời cao,” tôi hét. “Đến tận mặt trăng rồi về!”

Điện thoại tôi bắt đầu rung lên trong túi, nhưng tôi lờ đi. Chắc là Lilia. Trên đầu chúng tôi, chiếc trực thăng nhỏ dần. Một giây nữa thôi, nó sẽ bay khỏi tầm nhìn của chúng tôi và rơi. Rồi hai bố con sẽ bắt đầu chạy qua bãi cỏ và cố gắng bắt nó, và nếu lại bắt được nó trước tôi thằng bé sẽ cười tiếng cười mê người của nó. Chẳng có gì trên thế gian hôi hám này đẹp hơn tiếng một đứa trẻ cười.

Etgar Keret, “To the Moon and Back,” Fly Already: Stories, trans. Sondra Silverston (Riverhead Books, 2019).

Copyright © 2016 by Etgar Keret | Nguyễn Huy Hoàng dịch.