Truyện ngắn: “Không nhân chứng” – César Aira
César Aira (1949–) là một dịch giả và nhà văn tiêu biểu của nền văn chương Argentina đương đại. Cuốn tiểu thuyết mới nhất của ông, Ema, the Captive (trans. Chris Andrews, New Directions), sẽ ra mắt vào tháng 12 tới. Truyện ngắn “No Witnesses” được in trong tập The Musical Brain and Other Stories, trans. Chris Andrews (New Directions, 2015).
Không nhân chứng
Hoàn cảnh buộc tôi phải ăn xin trên phố. Vì cầu xin trực tiếp và chân thành không hiệu quả, tôi phải viện đến gian lận và lừa đảo, lúc nào cũng vặt vãnh thôi, vờ như, chẳng hạn, liệt, mù, hoặc khốn khổ vì căn bệnh khủng khiếp nào đó. Đấy chẳng phải chuyện tôi thích thú gì. Một hôm tôi chợt nghĩ mình có thể thử một chiến lược tinh vi hơn, khéo léo hơn, ngay cả khi chỉ có tác dụng một lần và không quá lời lãi, ít nhất nó cũng khiến tôi hài lòng vì đã tiến hành một kế hoạch được tính toán kỹ, và, như tôi thấy, gần như nghệ thuật. Tôi cần ai đó cả tin xuất hiện, tốt nhất ở nơi không có nhân chứng. Tôi đi một lúc, trên đôi chân đau (chúng thực sự đau), qua những con hẻm đã quá quen thuộc, vì tôi sống và ngủ ở đó, đến khi tìm thấy một góc mà tôi thấy chắc là khá vắng. Đó là nơi tôi ngồi chờ con mồi. Tôi dựa vào tường, nửa khuất sau thùng rác, cầm cái hộp nông chắc ai đó vứt đi rồi tôi nhặt được: cái hộp này là thứ cho tôi ý tưởng thử dùng mẹo lừa tiền. Tôi nên giải thích rằng đến lúc này tôi vẫn chưa biết mẹo đấy là gì. Tôi sẽ ứng biến vào phút cuối. Đột nhiên trời tối. Góc rất tối, nhưng đã quen những nơi tối tăm, tôi có thể thấy khá rõ. Và đúng như tôi dự đoán, chẳng có ai đi qua. Đó là cái tôi cần: một nơi yên tĩnh không có nhân chứng. Nhưng tôi cũng cần một nạn nhân, và sau vài giờ trôi qua tôi tin chắc sẽ chẳng có ai xuất hiện. Chắc hẳn tôi đã ngủ và tỉnh dậy nhiều lần. Yên tĩnh tột cùng. Tôi đoán chắc đã nửa đêm khi nghe thấy tiếng bước chân: có người lại gần. Tôi không động đậy. Một người đàn ông, đấy là tất cả những gì tôi biết; không đủ ánh sáng để nhìn chi tiết. Và trước khi tôi có thể cử động, hay lên tiếng, hay khiến gã chú ý, tôi thấy gã tiến đến thùng rác và bắt đầu lục lọi. Tôi thực sự chẳng thể khiến gã trở thành mục tiêu của trò lừa đảo khéo léo của mình. Dù sao tôi cũng nên thử, chỉ cần lấy một đồng xu khỏi gã để tôi cảm thấy không phí phạm cả đêm thôi cũng được. Nhưng thậm chí trước khi tôi có thể cử động, gã lạ mặt đã nhấc một vật nặng ra khỏi thùng rác và cố kìm tiếng kêu. Tôi dùng đến tầm nhìn đêm xuyên thấu của mình. Đấy là một cái túi đầy tiền vàng. Lập tức tôi sụp đổ trước nỗi tiếc nuối cay đắng nhất mình từng trải qua: đấy là một kho báu, và nó đã ở đó, trong tầm tay, trong hàng tiếng đồng hồ—hàng tiếng đồng hồ tôi lãng phí chờ ai đó ngây thơ xuất hiện để tôi có thể lừa một khoản tiền nhỏ. Và giờ kẻ ngây thơ ấy đã đến và giật lấy kho báu ngay dưới mũi tôi. Gã nhìn hai bên để chắc chắn không ai thấy gã, rồi bắt đầu chạy. Gã không để ý tôi dưới đất. Phản xạ của tôi chưa bao giờ nhanh, nhưng lần này, lần tôi cảm thấy quan trọng và độc nhất này, cái gì như sự cùng đường tuyệt vọng đã thúc đẩy tôi hành động. Tôi chỉ cần duỗi chân ngáng đường gã. Gã vừa tăng tốc đã vấp phải chân tôi và ngã sấp mặt. Như tôi dự đoán, cái túi rơi theo gã, và đám đồng xu văng rải rác trên những phiến đá lát mấp mô của con hẻm cùng tiếng kêu inh ỏi, lấp lánh đầy hứa hẹn. Tôi tưởng gã sẽ nhặt càng nhiều càng tốt trước khi gã có thể chạy đi, và tôi cũng có thể nhặt chúng, không bị thách thức, cú ngã của hắn và chiến lợi phẩm rơi rải rác đặt chúng tôi vào vị thế bình đẳng như những kẻ cùng chiếm đoạt tiền. Nhưng đấy không phải những gì đã diễn ra, trước sự ngạc nhiên và kinh hãi của tôi. Nhanh như mèo, gã đứng dậy rồi từ tư thế cúi người gã lao vào tôi, rút một con dao lớn ra khỏi túi. Sống lang thang trên phố nhưng tôi không hề cứng cỏi. Tôi vẫn nhát và tránh xa mọi hình thức bạo lực. Nhưng lần này chẳng có hy vọng chạy được dù nhỏ nhất. Gã đã đè lên tôi, giơ con dao lên, rồi cắm vào ngực tôi bằng lực rất mạnh. Nó gần như xuyên qua người và chắc đâm rất gần tim tôi. Tôi có thể cảm thấy cái chết đang đến, với sự chắc chắn tuyệt đối. Nhưng hình dung sự bất ngờ của tôi khi vết thương gã gây ra cho tôi xuất hiện trên ngực gã, cùng một chỗ, và bắt đầu chảy máu mà xem. Tim gã cũng bị thương. Gã nhìn xuống, bối rối. Gã không hiểu, đương nhiên là vậy. Gã đâm tôi, rồi vết thương cũng xuất hiện trên người gã. Gã rút con dao khỏi ngực tôi, và, khi cái chết bắt đầu che mờ tầm nhìn của gã, giống như nó che mờ tầm nhìn của tôi, gã đâm một nhát nữa, cạnh vết đầu tiên, như thể để kiểm tra hiện tượng lạ. Như dự đoán, vết thương thứ hai xuất hiện trên ngực gã. Nó cũng bắt đầu chảy máu. Đấy là điều cuối cùng tôi (hoặc gã) thấy. ♦
01 tháng 11, 2010
Copyright © 2015 by César Aira | Bản dịch © 2016 Nguyễn Huy Hoàng.
Nguyễn Huy Hoàng 
Đọc xong mà cảm thấy như kiểu bị đánh một cú vào ngực vậy. Phải đứng dậy uống 1 cốc nước.