“Quá trẻ để cưới nhưng không quá trẻ để chết” – Joyce Carol Oates
Photo by Bettmann/Getty Images
Joyce Carol Oates (1938–) là nhà văn và nhà thơ người Mỹ. Bà được trao giải Sách Quốc gia Mỹ cho tác phẩm hư cấu năm 1970, giải Rea cho truyện ngắn năm 1990, giải PEN/Malamud năm 1996, và được trao Huân chương Nhân văn Quốc gia năm 2010. Bà dạy tại Đại học Princeton từ năm 1978 đến năm 2013, nơi bà là giảng viên với hàm giáo sư; giáo sư hưu trí hàm Roger S. Berlind ’52 về các ngành nhân văn; và giáo sư hưu trí về sáng tác văn chương.
Quá trẻ để cưới nhưng không quá trẻ để chết
Chết đuối cùng nhau trong chiếc xe của cậu ở Hồ Chippewa.
Đó là một đêm lạnh đầy sao rạng rỡ ở Hồ Chippewa.
Hồ Chippewa khi ấy là một cái hồ “sống,”
dẫu ít lâu sau đó nó sẽ nghẹn và chết.
Trong buổi sáng rạng rỡ lạnh sau đó chúng tôi chỉ có thể nhìn thấy
họ qua một mảng băng được quét sạch tuyết.
Chỉ một mét bên dưới thôi,
họ không còn ý thức được chúng tôi.
Ở bên nhau dưới lớp băng trong vòng tay nhau.
Đầu của Jean-Marie tựa lên vai của Troy.
Tóc họ bồng bềnh lên và đã bị đóng băng.
Mắt họ mở trong sự trong suốt hoàn hảo của cái chết.
Bình thản họ ngồi thẳng. Không một hơi thở!
Đó là năm 1967, không có dây an toàn
để tách họ khỏi nhau. Đẹp
như những con ma nơ canh ở cửa hiệu Slater Brothers.
Những gương mặt hoàn hảo, không tì vết.
Nhưng—bạn có thể tin
có thể họ đang
thở, vì một mánh nào đó
của ánh sáng lung linh làm lộ
những bong bóng nhỏ trong băng,
và một cử chỉ như một nụ cười
trên gương mặt hoàn hảo của Jean-Marie.
Troy đã lái chiếc xe xuống Hồ Chippewa rất xa
trước khi băng nứt ra, và vỡ, và mở
như đôi hàm khổng lồ hé ra—ít nhất mười lăm mét!
Đó là một thành tích như cú nhảy cao 2 mét 23 của cậu.
Trong lớp tuyết mằn mặn bạn có thể thấy cái xe in vết
dọc bờ biển nơi trong cát mùa hè
chúng tôi bò toài ra và hấp thụ ánh nắng
thách thức thứ ung thư biểu bì da sắp đến. Và bạn có thể thấy
cậu đã khéo léo xoay bánh xe trên mặt băng thế nào
vào đúng chỗ.
Và trên mặt băng bạn có thể thấy
cậu đã làm các lốp xoay tròn và bám ra sao
và Jean-Marie nắm chặt lấy bàn tay cậu Oh oh oh!
Cú chìm sẽ lặng lẽ, và chậm.
Bờ Đông của Hồ Chippewa, nông
hơn hầu hết cái hồ nhưng đủ sâu ở ba mét sáu
để hút xuống con Chevy của bác Dupuy
nên tất cả những gì có thể thấy từ bờ
là vết thương há miệng của băng.
Và rồi trong đêm đầy sao
tụt xuống đến -5 độ F
và băng đóng trên chiếc xe bị chìm.
Ai mà đoán được chứ, cái Hồ Chippewa!
Bây giờ trong buổi sáng qua lớp băng đã quét
có một sự thân mật bàng hoàng ở ngay dưới.
Bằng găng tay chúng tôi phủi sạch đi bụi tuyết.
Bằng đôi giày chúng tôi đá những mẩu băng vụn.
Nằm úp xuống và nhìn chằm chằm qua băng
thấy Jean-Marie Schuter và Troy Dupuy
như chúng tôi chưa từng thấy trong đời.
Hơi thở của chúng tôi bốc hơi trong ánh sáng của sáng Chủ nhật.
Đó là điều chúng tôi sẽ phải sống với nó—
cặp đôi trẻ chẳng quan tâm đến sự kinh ngạc của chúng tôi.
Hoàn hảo trong tình yêu, và chẳng cần ai ca ngợi
như họ không để ý tiếng chúng tôi vỗ tay
trong buổi tiệc trường cấp hai Herkimer nơi họ
lên ngôi Vua và Nữ hoàng ba năm trước.
(Ở Quận Herkimer, New York, bạn lớn lên rất nhanh.
Cơ thể thì trưởng thành, não tụt lại đằng sau,
như người chạy chậm nhất ở trong đội điền kinh
mà chúng tôi cổ vũ bằng tình cảm bị hiểu lầm là bọn teen chế nhạo.)
Không ai muốn đi gọi người giúp đỡ ngay.
Trên mặt băng là một sự im lặng mơ màng như bên dưới.
Và lớp băng là một màu chuyển sắc—bạc, xám ma, xanh
nhợt—trong lúc bầu trời dịch chuyển ở trên đầu
như một vị phụ huynh cau có. Há!
Hồ Chippewa là nơi mà một số người chúng tôi đi câu
với ông bà. Thỉnh thoảng, chúng tôi trượt băng.
Mùa hè có những chiếc xuồng cao tốc, ca nô. Đã từng có
những vụ chết đuối ở Hồ Chippewa chúng tôi nghe nói
nhưng chưa có người nào của chúng tôi.
Cảnh sát, xe cứu hỏa, xe cứu thương sẽ xé toạc không khí.
Những người lạ sẽ la hét với nhau.
Chúng tôi sẽ được lệnh quay về—khỏi lớp băng của Hồ Chippewa
đang tỏa sáng tuyệt đẹp và lên trên bờ đầy rác.
Buộc phải thấy bởi ánh sáng ngày dữ dội
con Chevy 1963 của bác Dupuy
bị móc lên như một con cá lớn tận mạng.
Toàn bộ sự riêng tư bị giật lên tàn nhẫn
và rỏ xuống những dòng băng giá!
Chúng tôi biết thế là sai khi làm phiền cặp tình nhân đóng băng
và biến họ thành những cái xác đơn thuần.
Cái ôm ngọt chết người của Hồ Chippewa.
Nhưng chẳng có cái ôm nào vượt qua được sự tan băng.
Một người trong chúng tôi, Gordy Garrison, sẽ viết một ca khúc,
“Quá trẻ để cưới nhưng không quá trẻ để chết,”
(vọng lại bài “Tôi lần theo những dấu chân nhỏ của nàng trong tuyết”
của Bill Monroe), mà anh hát với ban nhạc của anh, The Raiders,
tự đệm nhạc cho mình bằng cây đàn ghitar Little Martin
mà anh mua từ cậu em họ Art Garrison
khi Art gia nhập Hải quân Mỹ và trong một thời gian
đó là tất cả những gì bạn sẽ nghe ở cấp ba Herkimer, nơi The Raiders
chơi cho những buổi khiêu vũ tối thứ Sáu ở phòng gym, nhưng rồi
chúng tôi tốt nghiệp và mọi thứ thay đổi và chẳng có gì
đến nữa từ ca khúc của Gordy hay từ The Raiders.
“QUÁ TRẺ ĐỂ CƯỚI NHƯNG KHÔNG QUÁ TRẺ ĐỂ CHẾT”
là nhan đề trên tờ Packet Herkimer.
Chúng tôi cắt bài viết trang đầu ra, giữ nó hàng thập niên trong một
ngăn tủ trong phòng ngủ.
(Chẳng có ai chuyển nhà ở Herkimer bao giờ trừ
những người chuyển đi, và không bao giờ trở lại.)
Mẩu báo cắt ra đã ố vàng, nhăn nhúm,
và bắt đầu rách. Khi một số người chúng tôi nhìn
vào những bức ảnh tim chúng tôi ngừng đập—ồ, một nhịp thôi mà!
Đó là điều chúng tôi đã học cách chung sống—
chẳng còn cậu bé nào tuyệt vọng chết cùng ai trong số chúng tôi.
Chúng tôi đã chấp nhận, có lẽ—phải.
Hơi thở sâu, đôi mắt nhắm—phải, Troy à.
Bí mật giữ ố vàng và nhăn nhúm trong ngăn kéo,
mặc dù nếu bạn hỏi, chúng tôi sẽ cười trừ phủ nhận.
Thỉnh thoảng chúng tôi gặp Gordy, và vợ anh, June. Cháu
chúng tôi là bạn của nhau. Ngâm nga ca khúc xưa của Gordy
làm Gordy đỏ mặt một màu mơ dữ dội
nhưng như thế có vẻ là tàn nhẫn, chúng tôi đều đang uống
thuốc chống vón máu.
Joyce Carol Oates, “Too Young to Marry but Not Too Young to Die,” The New Yorker (August 5, 2013 Issue).
Copyright © 2013 by Joyce Carol Oates | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 