“Về Davey” – Anne Carson
Anne Carson (1950–) là nhà thơ và dịch giả tiếng Hy Lạp cổ người Canada. Bà được trao giải văn chương Lannan cho thơ năm 1996, giải T. S. Eliot năm 2001, và hai giải thơ Griffin vào các năm 2001 và 2014. Bà là giáo sư ngành cổ điển học và văn học so sánh tại Đại học Michigan.
Về Davey
Các vị thần không ngã, ngã là người. Ngã lúc đầu, từ giữa hai đầu gối của mẹ xuống đất. Ngã lần nữa lúc cuối. Các vị thần, không. Ngay cả khi còn non họ cũng không mất thăng bằng. Bây giờ thì họ sẽ không bao giờ. Ngay cả trong chiến trận họ lườm và nguýt và vấp, nhận những vết thương nhẹ, nhưng không chạm mặt đất. Rất ít liên quan gì đến mặt đất. Đi qua nó nhanh hơn suy nghĩ. Chân không chạm xuống dưới. Không chịu ảnh hưởng của sức nặng của chính mình. Phải thừa nhận là khó hiểu. Một cái đe rơi từ trên trời xuống đất mất chín ngày. Hầu hết các vị thần đều lớn hơn hầu hết những cái đe. Khó hiểu khi các vị thần lại có cơ thể, một sự ngu ngốc của hệ thống. Cứ cho là chúng ta thôi không cố bó buộc các vị thần vào không gian và thời gian, hay thậm chí vào việc thở, thứ đo không gian và thời gian, cứ để cho những đôi chân kỳ diệu của họ lao qua những vùng đất cằn cỗi nơi họ làm công trình tốt nhất của họ. Nhưng mọi thứ cần phải vừa. Làm tôi bối rối cách hòa giải “vừa” với những ví dụ trong tay, như Davey. Davey là Thần Chiến tranh. Được biết đến rộng rãi hơn như Mars hay Ares. Trở về từ Việt Nam, nghiện ngã. Thích ra ngoài nhảy đêm với những cựu binh khác từ chung cư xuống, những chiếc dù trong bóng tối, không cao độ kế. Thoát khỏi đêm ông bật dù, thấy chân mình chạm đất sau 4 giây. Bốn giây là gì với một vị thần? Số liệu không phải cách để làm điều này. Táp, táp những con sóng đập vào bến tàu, mỗi con sóng dâng lên, dạt vào, táp, trào qua những tấm ván dưới chân tôi, những thành hệ khổng lồ như thế trào qua lịch sử, mỗi con sóng thật nhẹ nhàng giết người, luồn lách, lướt đi, lướt đi và đập vào, gầm rú mỗi đợt, gần như bất tận hay đấy là cái bạn mơ, mơ về Davey với hai cái răng cửa màu đen và ba chục cân bộ giáp và tiếng cười quân sự từ những ngày làm quân nhu của ông—ngủ nhanh lên chúng tôi cần gối!—mơ làm sao, nếu Davey truyền cảm hứng cho người Athens phát minh ra cái bàn đạp yên ngựa và đánh bại người Sparta ở Mantinea hay Syracuse thì chúng ta đã đều nói tiếng Hy Lạp của vùng Attica và tận hưởng nền dân chủ trực tiếp, nhưng, là một vị thần (các vị thần không ngã), điều đó chưa bao giờ nảy ra trong ông.
Anne Carson, “On Davey,” The London Review of Books, Vol. 41 No. 1 (3 January 2019).
Copyright © 2019 by Anne Carson | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 