“Đào” – Seamus Heaney
Seamus Heaney sinh năm 1939 ở hạt Derry, Bắc Ireland. Ông xuất bản tập thơ đầu năm 1966, theo sau là các tập thơ, phê bình, và dịch phẩm đưa ông đến vị thế là một trong những nhà thơ hàng đầu của thế hệ mình. Ông được trao giải E. M. Forster năm 1975, giải Nobel văn chương năm 1995, hai giải Whitbread vào các năm 1996 và 1999, giải Irish PEN năm 2005, giải T. S. Eliot năm 2006, giải David Cohen năm 2009, giải Forward cho tập thơ xuất sắc nhất năm 2010, và giải công nhận trọn đời của giải thơ Griffin năm 2012. Ông qua đời ở Dublin năm 2013.
Đào
Giữa ngón trỏ và ngón cái của tôi
Cây bút mập nghỉ; khít như một cây súng.
Dưới cửa sổ một tiếng sột gọn
Khi lưỡi xuổng sục vào đất sỏi:
Cha tôi, đào. Tôi ngó xuống
Đến khi tấm lưng oằn của ông giữa những luống hoa
Uốn thấp, ngẩng lên về hai mươi năm trước
Cúi theo nhịp qua những luống khoai tây
Nơi ông đang đào.
Cái ủng sần sùi đặt lên gáy xuổng, cái cán
Tựa vào đầu gối phía trong được bẩy lên vững chắc.
Ông nhổ chùm ngọn lên, chôn sâu cạnh xuổng sáng
Để vãi những củ khoai mới mà chúng tôi nhặt,
Mân mê sự rắn mát của chúng trên tay.
Lạy Chúa, ông già thật biết cách dùng xuổng.
Giống hệt như ông già ông.
Ông nội tôi có thể xắn nhiều đất trong một ngày
Hơn bất kỳ ai ở vùng lầy Toner.
Có lần tôi mang sữa cho ông trong một cái chai
Được nút cẩu thả bằng giấy. Ông đứng thẳng dậy
Để uống, rồi lại cúi ngay xuống
Xắn và xắt rất gọn, hất bùn
Qua vai, đào sâu xuống, xuống nữa
Để lấy đất tốt. Đào.
Mùi lạnh của mầm khoai tây, tiếng lép nhép
Của đất nhão, những miếng cắt gọn của một lưỡi xuổng
Qua những cọng rễ sống tỉnh giấc trong đầu tôi.
Nhưng tôi không có xuổng để đi theo những người đàn ông như họ.
Giữa ngón trỏ và ngón cái của tôi
Cây bút mập nghỉ.
Tôi sẽ đào bằng bút.
Seamus Heaney, “Digging,” Death of a Naturalist (Faber and Faber, 1966). This poem was first published in December 4, 1964 issue of the New Statesman.
Copyright © 1966 by Seamus Heaney | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 