Truyện ngắn: “Những thứ không cần thiết” – Tatyana Tolstaya
Illustration by Bianca Bagnarelli for The New Yorker
Tatyana Tolstaya (1951–) là tác giả của năm cuốn sách đã được dịch sang tiếng Anh, trong đó có The Slynx (NYRB Classics, 2007). Bà là cháu gái nhà văn Aleksey Tolstoy. “Unnecessary Things,” bản dịch tiếng Anh của Anya Migdal, là một truyện trong chuỗi truyện chớp/truyện cực ngắn (flash-fiction) mà tạp chí The New Yorker giới thiệu hè này.
Những thứ không cần thiết
Con gấu bông này từng có đôi mắt màu hổ phách làm bằng pha lê—mắt bên nào cũng có đồng tử và mống mắt. Con gấu màu xám và cứng, với bộ lông xơ. Tôi rất yêu nó.
Rồi cả đời người trôi qua. Tôi đã mua căn hộ riêng ở St. Petersburg và đang dạo quanh nhà bố mẹ để thu thập quần áo và sách vở trong lúc xin mẹ những món đồ trang trí và vải cũ cất trong những chiếc va li thậm chí còn cũ hơn. Chẳng ai cần gì đến mấy thứ này—mẹ tôi không và chắc chắn tôi cũng không—nhưng tôi thích những thứ không cần thiết: mọi ý nghĩa thực tế, thương mại, và tiện ích đã biến mất, bất cứ sự hữu dụng nào cũng đã bay hơi, chỉ để lại những linh hồn trần trụi, cái tôi đích thực của chúng, tất cả những gì từ trước đến nay đã bị che giấu bởi sự hối hả nhộn nhịp của những ngày đã qua.
Trong lúc lục tủ dưới cầu thang, bao quanh là vải bố bám đầy bụi và những cái gậy trượt tuyết cũ mà chúng tôi chẳng ai có thể tự mình đem quẳng đi được, lần mò trong bóng tối trong không gian giữa bức tường và cái rương, tôi tìm thấy con gấu hay, nói đúng hơn, những gì còn lại của nó: một cái khung gỗ bọc lông chỉ còn lại một bàn chân trước, một cái nút nhựa ở một bên mắt và những sợi chỉ đen lòng thòng ở mắt bên kia.
Tôi túm lấy nó, ôm chặt, ghì lấy thân mình đầy bụi và xù lông của nó, và nhắm mắt lại để giữ cho dòng nước mắt bất ngờ khỏi chảy xuống nó. Tôi cứ đứng đấy, trong nửa bóng tối ngột ngạt và tù túng, nghe tim mình đập điên cuồng. Hay đó là tim con gấu đập—ai biết?
Cảm giác thế nào? Có lẽ như thế này: giả sử bạn có con, chúng lớn lên rồi bước sang tuổi bốn mươi, và bạn đã quen với thực tế này và sống với nó, rồi bạn lục tủ quần áo và thằng bé ở đây, đứa con đầu, giống hệt ngày trước—mười tám tháng tuổi, còn chưa biết nói, thơm như bột yến mạch và sốt táo, mặt sưng lên vì khóc, lạc mất nhưng tìm lại được, chờ đợi bạn suốt mấy chục năm qua sau cái rương trong tủ, không thể gọi bạn—và giờ cuối cùng hai người được đoàn tụ.
Tôi mang nó sang căn hộ mới. Mọi thứ ở đây đều mới một cách xúc phạm—lạc lõng và xa lạ. Nơi này đầy những món đồ mua ở các cửa hàng đồ cổ và đồ cũ, những món đồ trước đây thuộc về người khác và vẫn chưa thích nghi với môi trường mới. Tôi làm hết sức để xoa dịu sự xa lạ của những chiếc tủ com mốt và tủ búp phê ngoại lai này bằng những món đồ trang trí và vải của mẹ. Tôi đặt con gấu lên giường, chẳng biết phải làm gì khác với nó.
Đêm ấy, tôi choàng tay lên người nó ngủ; nó yếu ớt đáp lại cái ôm bằng bàn chân đơn độc. Ấy là một đêm trắng mùa hè, một màn sương với chạng vạng mờ mịt, không giấc ngủ, chỉ một khát khao có nó. Con gấu mùi bụi, bụi và tuổi già, ốm yếu, hàng chục năm, một ngàn năm. Mở mắt ra dưới ánh sáng lờ mờ dưới nước của nửa đêm màu ngọc thạch này, tôi có thể thấy sợi chỉ đen lòng thòng từ hốc mắt bé nhỏ tội nghiệp của nó. Tôi xoa cái đầu gỗ của nó; trên đó phủ đầy những vết sẹo. Tôi sờ tai nó.
Không, tôi nghĩ, chuyện này không thể tiếp tục. William Faulkner có một truyện ngắn tên là “Bông hồng cho Emily,” viết về một người phụ nữ đã đầu độc người tình để ngăn anh ta rời bỏ mình, sau đó khóa mình trong nhà và từ chối rời khỏi đó suốt bốn mươi năm cho đến khi chết. Sau lễ tang, người ta tìm thấy một cái xác khô trong bộ đồ ngủ đã mục nằm nghiêng trên giường, như đang ôm ai đó, và bên cạnh cái xác, trên cái gối lõm vết đầu, có một sợi tóc dài màu xám gang.
Sáng hôm ấy, tôi đến Moskva. Và khi tôi về, một tháng sau, con gấu đã biến mất. Nó không ở trên giường, hay dưới gầm giường; nó không ở trong bất cứ cái tủ nào, hay ở trên gác xép. Nó chẳng ở đâu cả. Chẳng ở đâu.
Copyright © 2017 by Tatyana Tolstaya | Bản dịch © 2017 Nguyễn Huy Hoàng.
Nguyễn Huy Hoàng 