“Chẳng ở trên con đường của Hêraclit” – László Krasznahorkai
Photo by EPA/Gyula Czimbal/DPA
László Krasznahorkai (1954–) là nhà văn và nhà viết kịch người Hungary, tác giả của các cuốn tiểu thuyết Sátántangó, Nỗi buồn kháng cự, và Chiến tranh và chiến tranh. Ông được trao giải Kossuth (của chính phủ Hungary) năm 2004 và giải Man Booker Quốc tế năm 2015.
Chẳng ở trên con đường của Hêraclit
Nhớ là nghệ thuật quên.
Nó không liên quan đến thực tế, thực tế không phải là cái gắn với nó, nó không có quan hệ thực chất nào với sự phức tạp bất tận, không thể diễn tả mà nó chính là thực tế này, theo cùng một cách và đến cùng một mức độ mà bản thân chúng ta không thể nào đến được cái nơi mà chúng ta có thể bắt được một cái nhìn thoáng qua về sự phức tạp bất tận, không thể mô tả này (vì thực tế và thấy được nó là một); nên kẻ nhớ đi về một khoảng cách trong quá khứ sắp được gợi lên bằng khoảng cách ấy đi khi quá khứ này đã là hiện tại, từ đó bộc lộ việc chưa bao giờ tồn tại một mối liên kết nào với thực tế, và mối liên kết ấy chưa bao giờ được người ta muốn, vì bất kể nỗi kinh hoàng hay vẻ đẹp nào mà ký ức gợi lên, kẻ nhớ luôn bắt đầu từ yếu tính của hình ảnh sắp được gợi lên, một yếu tính không có thực tế, và thậm chí không bắt đầu từ một sai lầm, bởi anh ta không hồi nhớ được thực tế không phải vì mắc một sai lầm, mà bởi anh ta xử lý những cái phức tạp theo cách thức lỏng lẻo và tùy tiện nhất, bằng cách đơn giản hóa một cách bất tận cái phức tạp bất tận để đến được một cái gì đó tương đối mà với nó anh ta có một khoảng cách nhất định, và đây là cách mà ký ức ngọt ngào, đây là cách mà ký ức rạng rỡ, và đây là cách mà ký ức trở nên đau lòng và say lòng, bởi bạn ở đây, giữa một sự phức tạp bất tận và không thể tưởng tượng, bạn đứng đây hoàn toàn chết lặng, bất lực, vô tri, và lạc lối, nắm giữ sự đơn giản bất tận của ký ức trong tay—tất nhiên cộng thêm sự dịu dàng tàn phá của u sầu, bởi bạn cảm thấy, khi nắm ký ức này, rằng thực tế của nó nằm ở đâu đó trong sự xa xôi vô tình, tỉnh táo, và lạnh như băng.
László Krasznahorkai, “Not on the Heraclitean Path,” trans. John Batki, in The World Goes On, trans. Ottilie Mulzet, George Szirtes, and John Batki (New Directions, 2017).
Copyright © 2013 by László Krasznahorkai | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 