“Gấp một ngôi sao năm góc để năm góc chạm nhau” – Li-Young Lee
Photograph by Lydia Panas for The New Yorker
Li-Young Lee (1957–) là nhà thơ người Mỹ gốc Trung Quốc. Là chắt ngoại của Viên Thế Khải và con trai một bác sĩ riêng của Mao Trạch Đông, ông sinh ra ở Jakarta, nơi cha mẹ ông sống lưu vong trước khi định cư ở Hoa Kỳ. Ông được trao giải Whiting cho thơ năm 1988, giải thơ Lamont năm 1990, giải văn chương Lannan năm 1995, và giải William Carlos Williams năm 2002.
Gấp một ngôi sao năm góc để năm góc chạm nhau
Nỗi buồn này tôi cảm thấy đêm nay không phải là nỗi buồn tôi.
Có lẽ đó là nỗi buồn cha tôi.
Vì chưa bao giờ được cha ông coi trọng.
Vì chưa bao giờ được cậy nhờ con trai.
Cô đơn này là của Không-ai. Không-ai cô đơn
vì Không-ai chưa bao giờ sinh ra
và sẽ không bao giờ chết.
U sầu này là của Người-khác.
Người-khác u sầu
vì anh ta luôn luôn là người khác.
Đã bao nhiêu năm, tôi trả lời khi nghe gọi một cái tên,
và tôi không biết ai đã trả lời.
Ngài Biết-không-gì? Anh Không-sao-khuyên-giải?
Chị Mỗi-điều-bí-mật? Bất-cứ-ai? Ai-đó?
Ai-đó nghĩ:
Với cái chết làm bạn chung giường,
làm sao suy nghĩ có thể không bồn chồn?
Ai-đó nghĩ: Chúa ơi, tôi lật úp bàn tay
và Người là Người còn tôi là tôi.
Tôi lật ngửa bàn tay
và Người là Tôi
còn tôi là Ngươi của Người.
Có chuyện gì khi người lật bàn tay?
Chúa ơi, hãy nhớ lấy tôi.
Tôi sinh ra ở Thành phố Thắng lợi,
trên con phố Jalan Industri nơi
mỗi sáng, người đàn ông bán bánh gạo đẩy hàng
đi qua, nồi hơi nhỏ huýt sáo,
trong khi ở bên hông, đầu một sợi dây đỏ,
một chiếc chuông đồng nhỏ
rung một cơn động kinh đều, ổn định.
Không ngủ này không phải là không ngủ của tôi.
Nó chắc hẳn là sao trời mất ngủ.
Và tôi là hậu duệ bám đất này của chúng.
Ai-đó, Bất-cứ-ai, Không-ai, tôi, và Người-khác.
Năm trên một chiếc giường, và không ai ngủ được.
Năm trong một cơ thể, được sinh ra, không tạo.
Và nỗi buồn chúng tôi gánh cùng nhau đều không phải của ai.
Có lẽ nó là của Người, Chúa ạ.
Bởi vì sống quá gần những sinh vật của Người.
Vì chịu đựng quá quá nhiều hiện thân mà chính Người không biết.
Vì giữ mình xa lạ với những người tình và bè bạn,
rồi sống lâu hơn họ và cả những cái tên mà họ gọi Người.
Bởi vì sống đôi khi trong nhiều năm không tên.
Và tất cả Xuân của Người bết rối.
Và tất cả Đông của Người một Đông.
Li-Young Lee, “Folding a Five-Cornered Star So the Corners Meet,” The Undressing (W. W. Norton & Company, 2018). This poem was also included in The Best American Poetry 2016.
Copyright © 2018 by Li-Young Lee | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 