“Nhưng độc giả sẽ hiểu thế nào về điều này?” – John Ashbery
John Ashbery, New York City, March 1995 | Photo by Jill Krementz
John Ashbery (1927–2017) là nhà thơ người Mỹ. Ông được trao giải Yale Younger Poets năm 1956, giải thơ của Hiệp hội Phê bình Sách Quốc gia Mỹ năm 1975, giải Sách Quốc gia Mỹ cho thơ năm 1976, giải Pulitzer cho thơ năm 1976, giải Bollingen năm 1984, huân chương Robert Frost năm 1995, giải thơ Griffin quốc tế năm 2008, và Huân chương Nhân văn Quốc gia năm 2011.
Nhưng độc giả sẽ hiểu thế nào về điều này?
Một hồ nỗi đau, một sự vắng mặt
Đưa đến một biển cả rộ hoa? Xoay nó chín mươi độ
Và nhìn các thế kỷ bắt đầu sụp đổ
Qua nhau, như các tầng của một tòa nhà cháy,
Cho đến khi chúng ta đến buổi chiều nay:
Chút từ ngữ ngon miệng ít ỏi dàn ra như mứt ấy
Không quan trọng, hay cái bóng cũng vậy.
Chúng ta đã sống báng bổ trong lịch sử
Và chẳng có gì làm tổn thương chúng ta hay có thể.
Nhưng hãy cẩn thận với sự dịu dàng quái gở, bởi từ đó
Cũng những văn khố trần trụi ấy hiện ra. Các sự kiện chiếm cái mạng
Và bỏ lại nó tro tàn. Tuy thế, chính cuộc sống cá nhân,
Cuộc sống nội tâm mới là cái cho chúng ta điều gì để nghĩ.
Phần còn lại chỉ là kịch.
Trong khi đó sự kết hợp của mọi hoàn cảnh có thể mở rộng được
Trong cuộc đời chúng ta tiếp tục thổi vào nó như lá mới
Ở một bìa rừng một trận chiến diễn ra trong và ngoài
Suốt cả một ngày. Nó không phải là nền, chúng ta mới là nền,
Ở bên ngoài nhìn ra ngoài. Những bất ngờ mà lịch sử có
Cho chúng ta chẳng là gì so với cú sốc mà ta nhận
Từ nhau, dẫu thời gian vẫn còn mang
Những màu sắc của bần tiện và u buồn, và cuộc sống chung
Thì vẫn rộng lớn quá nhiều cỡ, nhưng
Có phong cách, được dệt bởi những chuyện chưa bao giờ xảy ra
Với những chuyện đã từng, bởi vậy một tâm trạng sống sót
Nơi cuộc đời và cái chết không bao giờ có thể. Hãy làm nó ngọt ngào lại!
John Ashbery, “But What Is the Reader to Make of This?” A Wave (Viking, 1984).
Copyright © 1984 by John Ashbery | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 