“Thương mến” – Li-Young Lee
Photo by Michael Coe
Li-Young Lee (1957–) là nhà thơ người Mỹ gốc Trung Quốc. Là chắt ngoại của Viên Thế Khải và con trai một bác sĩ riêng của Mao Trạch Đông, ông sinh ra ở Jakarta, nơi cha mẹ ông sống lưu vong trước khi định cư ở Hoa Kỳ. Ông được trao giải Whiting cho thơ năm 1988, giải thơ Lamont năm 1990, giải văn chương Lannan năm 1995, và giải William Carlos Williams năm 2002.
Thương mến
(adore, động từ, từ tiếng Latin, adorare,
từ ad– “đến” + orare– “nói, gọi, cầu nguyện”)
Em nằm ngủ bên cạnh tôi,
một tay đặt lên gối và khum lại
bên miệng, như thể để nói một điều bí mật.
Như em có thể nói trong giấc ngủ
những gì em không bao giờ có thể tìm
được lời để nói khi tỉnh.
Hoặc như em vừa gọi
qua một tiếng ồn của những giọng nói khác,
hay tiếng hú của không gian trống. Gọi
vì chẳng có chiếc chuông nào
để điểm giờ nơi chúng ta sống. Và tôi phải biết
khi nào quỳ xuống và khi nào đứng dậy.
Cầu nguyện điều gì và nguyền rủa điều gì.
Tôi phải biết làm sao để ban phước
và làm sao để nhận sự ban phước.
Một tay đặt lên gối và khum lại
bên miệng,
như thể em vừa nói một lời
em đã giữ cho riêng mình cả ngày, đợi
khoảnh khắc không phòng bị nhất
để nói, một ý nghĩ dành cho tôi, phải được
chia sẻ giữa chúng ta theo cách này,
được niêm phong như vậy, một bí mật
không giọng nói nào có thể mang mà không phá hủy,
một lời không gì chuyên chở, chỉ được truyền đạt
trong sự yên bình của cơ thể và gương mặt em,
một lời sinh ra từ sự nghỉ ngơi sâu nhất của em, một lời
mà chỉ hơi thở sâu nhất của tôi
và sự nghỉ ngơi hạnh phúc nhất bên em,
mặt đối mặt, không suy nghĩ, mới có thể chịu được.
Có lẽ em phải ngủ
để nói những gì em biết là thật.
Hoặc những gì muốn nói
em có thể không chịu được khi nghe,
và bởi vậy em phải nói nó thật nhẹ nhàng
tôi phải nhắm mắt lại, tôi phải xoay
vào trong, đến nơi em đã dọn một căn phòng
và một chiếc giường trong tôi, để nhận.
Em nói:
Ta không thể nhìn vào gương mặt của Tình yêu mà không chết.
Nên ta quay vào nhau để thấy được cái nhìn của Tình yêu.
Và như thế những linh hồn ngôi thứ ba
bỗng đứng sững
và người tình và người yêu dấu,
những người ngôi thứ hai và ngôi thứ nhất,
Em và Tôi, mắt
nhìn mắt, được sinh ra.
Nhưng sự khúc xạ ấy, nhân lên những cái nhìn, rải
con mắt của Tình yêu lên các vật thể của thế giới,
như lên các vật thể trong căn phòng chúng ta.
Bàn chải của tôi, kẹp tóc, gương, sách,
cái nhìn yêu thương của em thấy thứ nào trong đó
cũng đáng yêu, tôi có thể thấy. Những thứ
tội nghiệp theo bất kỳ thước đo nào khác, cái nhìn của em
trao vương miện để biến chúng thành vương giả của trái tim.
Mặt, bừng đỏ, hơi thở, mắt, tan biến,
cầm cố cho cái chết, không nơi nào lưu giữ,
cái nhìn của Tình yêu gom lại trong sự mơn trớn của nó
để thương mến.
Sự rải đi và gom lại
gương mặt của Tình yêu, cái nhìn của Tình yêu, và chỉ thế,
bắt đầu trong khán giả của cái chết, là hành động
nền tảng, hãy gọi nó là thiên đường
căn bản… tôi vừa nói thiên đường?
ý tôi là nghịch lý… nghịch lý căn bản
của những hơi thở chúng ta thở,
những ý nghĩ ta chứng kiến,
những nụ hôn chúng ta trao,
và mỗi bài thơ em viết.
Li-Young Lee, “Adore,” The Undressing (W. W. Norton, 2018).
Copyright © 2018 by Li-Young Lee | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 
“tôi phải nhắm mắt lại, tôi phải xoay
vào trong, đến nơi em đã dọn một căn phòng
và một chiếc giường trong tôi, để nhận.”