“Gửi bà giáo sư, để bảo vệ danh dự cho con mèo của tôi và hơn thế nữa” – Czesław Miłosz

Czesław Miłosz (1911–2004) là nhà văn, nhà thơ, và dịch giả người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 1978 và giải Nobel văn chương năm 1980.

Gửi bà giáo sư, để bảo vệ danh dự cho con mèo của tôi
và hơn thế nữa

Người phò tá can đảm của tôi, một chú hổ nhỏ,
Ngủ ngọt lịm trên bàn, cạnh máy tính,
Không biết bà đã xúc phạm bộ lạc của nó.

Mèo vờn chuột hay một con chuột chũi sống dở chết dở.
Tuy nhiên, bà đã lầm: đấy không phải là vì độc ác.
Nó đơn giản là thích những thứ động đậy.

Bởi, suy cho cùng, chúng ta biết rằng chỉ ý thức
Mới có thể đi vào kẻ khác trong giây lát,
Đồng cảm với nỗi đau và nỗi sợ của chuột.

Và lũ mèo thế nào, thì toàn bộ Tự nhiên thế ấy.
Than ôi, rất thờ ơ với cái ác và cái thiện.
Một tình huống khó xử cho chúng ta, tôi sợ.

Lịch sử tự nhiên có những bảo tàng của nó,
Nhưng sao con cháu chúng ta phải biết về các quái vật,
Một trái đất của rắn và bò sát trong hàng triệu năm?

Tự nhiên ăn ngấu, tự nhiên ăn ngấu,
Lò mổ cả ngày lẫn đêm bốc khói máu nghi ngút.
Và ai đã tạo ra nó? Có phải Thượng đế tốt lành?

Phải, chắc chắn, chúng vô tội,
Nhện, bọ ngựa, cá mập, trăn.
Chỉ có chúng ta mới nói: độc ác.

Ý thức chúng ta và lương tâm của chúng ta
Cô đơn trong ụ kiến nhạt nhòa của các thiên hà
Đặt hy vọng vào một vị Chúa nhân tính.

Kẻ không thể không cảm nhận và suy nghĩ,
Kẻ thân thích với chúng ta ở hơi ấm và chuyển động,
Bởi chúng ta, như được bảo, cũng giống như Người.

Nhưng nếu vậy thì Người phải thương hại
Mỗi con chuột bị bắt, mỗi con chim bị thương.
Vũ trụ đối với Người như một sự đóng đinh.

Đấy là kết quả của cuộc tấn công con mèo:
Một cái nhăn mặt thần học, Augustinô,
Khiến chúng ta bước đi trên trái đất này rất khó.

Czesław Miłosz, “To Mrs. Professor in Defense of My Cat’s Honor and Not Only,” Facing the River, trans. author and Robert Hass (Ecco Press, 1995).

Copyright © 1995 by Czesław Miłosz | Nguyễn Huy Hoàng dịch.