“Browning quyết tâm làm nhà thơ” – Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges (1899–1986) là một nhà văn và nhà thơ người Argentina, một nhân vật chủ chốt trong nền văn chương tiếng Tây Ban Nha với những tác phẩm đã trở thành điển phạm của châu Mỹ Latin trong thế kỷ XX. Sách của ông bắt đầu được dịch và xuất bản rộng rãi ở Mỹ và châu Âu sau khi ông được trao giải Prix International cùng Samuel Beckett năm 1961. Danh tiếng quốc tế của ông cũng được củng cố bởi các giải de Cervantes năm 1969 và giải Jerusalem năm 1971, bên cạnh sự bùng nổ của các nhà văn Mỹ Latin thuộc thế hệ sau trong những năm 1960 và 1970.
Browning quyết tâm làm nhà thơ
Qua những mê cung đỏ của Luân Đôn
tôi khám phá ra tôi đã chọn
nghề kỳ lạ nhất trong các nghề của con người,
chỉ trừ tất cả đều kỳ lạ, theo cách riêng.
Như các nhà giả kim
tìm hòn đá phép
trong thủy ngân trốn tránh,
tôi sẽ biến những từ bình thường
– các quân bài thửa của kẻ bài bạc, đồng xu của người dân –
đầu hàng trước phép thuật vốn là của chúng
khi Thor còn là linh hứng và sự bùng nổ,
sấm sét và lời cầu nguyện.
Trong phương ngữ của ngày nay
đến lượt tôi tôi sẽ nói những điều vĩnh cửu;
tôi sẽ cố gắng không không xứng
với tiếng vọng lớn của Byron.
Thứ bụi này là tôi sẽ bất khả xâm phạm.
Nếu một cô gái đón nhận tình yêu của tôi
thơ tôi sẽ chạm đến quả cầu thứ mười của các tầng trời đồng tâm;
nếu một cô gái khinh bạc nó
tôi sẽ tạo nên âm nhạc từ nỗi buồn,
một dòng sông rộng vang vọng qua thời gian.
Tôi sẽ sống bằng cách quên mình.
Tôi sẽ là gương mặt mà tôi thoáng thấy và quên,
tôi sẽ là Judas, kẻ chấp nhận
sứ mệnh thiêng là làm kẻ phản bội,
tôi sẽ là Caliban trong đầm lầy,
tôi sẽ là một tên lính đánh thuê chết
không sợ hãi và không niềm tin,
tôi sẽ là Polykrates, hãi hùng thấy
chiếc nhẫn mà số phận trả lại,
tôi sẽ là người bạn căm ghét tôi.
Người Ba Tư sẽ cho tôi con dạ oanh và người Roma thanh gươm.
Những mặt nạ, những đau đớn và những sự hồi sinh
sẽ tháo và dệt vận mệnh của tôi
và một lúc nào đó tôi sẽ là Robert Browning.
Jorge Luis Borges, “Browning resuelve ser poeta,” La rosa profunda (Emecé Editores, 1975).
Copyright © 1975 by Jorge Luis Borges | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 