“Ý thức” – Czesław Miłosz

Czesław Miłosz (1911–2004) là nhà văn, nhà thơ, và dịch giả người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 1978 và giải Nobel văn chương năm 1980.

Ý thức

1

Ý thức bao bọc trong nó từng cây dương riêng biệt
Và những cánh rừng New Hampshire tháng Năm phủ sương mù xanh mướt.
Trong nó có những gương mặt người không con số, quỹ đạo
Của các hành tinh, những thứ đã qua và một điềm báo về tương lai.
Rồi người ta nên từ từ rút ra từ đó những gì có thể,
Không tin tưởng bất cứ ai. Sẽ không nhiều, vì ngôn ngữ thì yếu.

2

Nó xa lạ và vô dụng đối với những vùng đất nóng của người sống.
Những chiếc lá đổi mới, những chú chim ăn mừng lễ cưới
Không cần nó giúp đỡ. Và một cặp đôi bên bờ sông
Cảm thấy cơ thể họ đang sát lại gần nhau, bị điều khiển bởi một sức mạnh vô danh.

3

Tôi nghĩ tôi ở đây, trên Trái đất này,
Là để trình bày một báo cáo về nó, nhưng không biết với ai.
Như thể tôi được phái đến để bất cứ điều gì xảy ra
Có ý nghĩa bởi nó hóa thành ký ức.

4

Béo và gầy, già và trẻ, nam và nữ,
Xách túi xách, va li, họ diễu hành trong hành lang sân bay.
Và đột nhiên tôi cảm thấy điều đó là không thể.
Đó là mặt trái của một tấm thảm thêu
Và đằng sau nó có một mặt khác, giải thích mọi thứ.

5

Bây giờ, không phải một lúc nào khác, ở đây, ở Mỹ
Tôi cố gắng tách bạch những gì quan trọng nhất với mình.
Tôi không tha thứ cũng không lên án bản thân.

Những dằn vặt của một cậu bé muốn trở nên lịch thiệp
Và đã dành nhiều năm cho chuyện đó.

Nỗi xấu hổ khi thì thầm với tấm lưới xưng tội
Mà sau nó, tiếng thở nặng nhọc và một bên tai nóng.

Cái mặt nhật cởi bỏ chiếc áo choàng hoa văn,
Một mặt trời nhỏ viền những tia sáng chạm khắc.

Những lời cầu nguyện tối của gia đình vào tháng Năm,
Những kinh cầu cho Đức Mẹ Đồng trinh,
Mẹ của Đấng Tạo hóa.

Và tôi, lương tâm, chứa đựng dàn nhạc kèn đồng trung đoàn
Những người đàn ông ria mép từng thổi cho lễ Cử dương.

Và súng hỏa mai nổ trong đêm Thứ bảy Tuần Thánh
Khi ban mai lạnh lẽo vừa kịp ửng hồng.

Tôi thích những bộ áo choàng xa hoa và đồ ngụy trang
Ngay cả khi không có sự thật trong Giêsu được vẽ.

Đôi khi tin, đôi khi không tin,
Với những người khác như tôi, tôi hòa vào nghi thức.

Tôi thâm nhập vào mê cung của những phào chỉ ba rốc
Mạ vàng, được gọi bởi các vị thánh của Chúa.

Tôi hành hương đến những chốn huyền diệu
Nơi một dòng suối bất chợt tuôn ra từ đá.

Tôi bước vào sự trẻ con và sự dễ vỡ cùng chung
Của những đứa con trai và con gái bộ tộc loài người.

Và tôi trung thành giữ lời cầu nguyện trong nhà thờ lớn:
Giêsu Kitô, con trai Thiên Chúa, xin soi sáng cho tôi, một kẻ tội lỗi.

6

Tôi – ý thức – bắt nguồn từ làn da,
Mịn hoặc được những đám lông dày bao phủ.
Cái má phính, cái mu và bẹn
Là của riêng tôi, tuy không chỉ của tôi.
Và cùng lúc, anh ta hoặc cô ta – ý thức –
Xem xét cơ thể mình trong gương,
Nhận ra một sự quen thuộc không hoàn toàn là của riêng mình.

Liệu tôi, khi chạm vào một da thịt trong gương,
Chạm vào từng da thịt, có biết được ý thức người kia?

Hay có lẽ hoàn toàn không, và nó, không thể chạm đến,
Nhận thức theo cách riêng, nghiêm ngặt của riêng nó?

7

Anh sẽ không bao giờ biết em cảm thấy gì, cô nói,
Bởi vì anh đang lấp đầy em và không được lấp đầy.

8

Sự ấm áp của chó và bản chất, không thể hiểu, của sự chó.
Song tôi cảm thấy nó. Trong lưỡi ướt thòng xuống,
Trong đôi mắt nhung u buồn,
Trong mùi lông, khác mùi chúng ta, nhưng có liên quan.
Sự người của chúng ta khi đó trở nên rõ ràng hơn,
Cái chung, rung động, chảy dãi, lông lá,
Mặc dù đối với chó chúng ta giống như những vị thần
Biến mất trong những cung điện pha lê của lý trí,
Bận rộn với những hoạt động ngoài sự hiểu.

Tôi muốn tin rằng các quyền lực bên trên chúng ta,
Tham gia vào những việc chúng ta không thể bắt chước,
Đôi khi chạm vào má và tóc của chúng ta
Và cảm nhận máu và thịt tội nghiệp này trong họ.

9

Mọi nghi thức, những sắp đặt đáng kinh ngạc của con người.
Những trang phục mà họ mặc, di chuyển, bền hơn họ,
Những cử chỉ đóng băng, sẽ được hoàn thành bởi những kẻ sinh sau,
Những từ người chết từng nói, ở đây và vẫn được dùng.
Và sự khêu gợi: Họ đoán bên dưới lớp vải
Những tam giác tối của lông, để ý đến những nếp phồng trên lụa.
Trung thành với nghi thức vì nó quá khác với bản tính của họ,
Và bay vút lên trên họ, trên hơi ấm của niêm mạc,
Trên biên giới không thể hiểu giữa tâm trí và xác thịt.

10

Chắc chắn, tôi đã không tiết lộ những gì tôi thực sự nghĩ.
Tại sao tôi phải tiết lộ? Để nhân lên sự hiểu lầm?
Và tiết lộ cho ai? Họ sinh ra, họ trưởng thành
Trong một khoảng ngừng dài và không muốn biết những gì đến sau.
Dẫu sao tôi sẽ không tránh đi điều gì. Cả đời tôi nó là như thế:
Biết và không thể nào tránh đi. Tôi phải cho họ lý trí.
Họ không đoái hoài đến những cuộc đời sống một lúc nào đó trong tương lai
Và những giày vò của con cháu họ thì không phải là mối bận tâm của họ.

Cambridge, Mass., 1982

Czesław Miłosz, “Consciousness,” Unattainable Earth, trans. author and Robert Hass (Ecco Press, 1986).

Copyright © 1982 by Czesław Miłosz | Nguyễn Huy Hoàng dịch.