“Caligula” – Zbigniew Herbert

Zbigniew Herbert (1924–1998) là nhà thơ người Ba Lan. Ông được trao nhiều giải thưởng văn học, trong đó có giải nhà nước Áo cho văn chương châu Âu năm 1965, giải Herder năm 1973, và giải Jerusalem năm 1991. Ngoài thơ, ông cũng viết tiểu luận, một số vở kịch, và văn xuôi.

Caligula

Đọc biên niên sử, sử thi và những tiểu sử xưa, đôi khi ông Cogito cảm thấy sự hiện diện thể xác của những người đã chết từ lâu.

Caligula nói:

trong tất cả các công dân La Mã
ta chỉ yêu có một
Incitatus – một con ngựa

khi bước vào Viện Nguyên Lão
chiếc toga hoàn hảo tấm áo choàng của nó
tỏa sáng không tì vết giữa những kẻ sát nhân viền tím hèn nhát

Incitatus sở hữu nhiều phẩm chất
không bao giờ phát biểu
có bản tính khắc kỷ
ta nghĩ nó đọc các triết gia trong chuồng vào ban đêm

ta yêu nó nhiều đến nỗi một hôm ta quyết định đóng đinh nó lên thập tự
nhưng cơ chế giải phẫu cao quý của nó đã chống lại việc đó

nó nhận tước quan chấp chính một cách dửng dưng
thực hiện trách nhiệm một cách tốt nhất
tức là chẳng thực hiện gì

không thể thuyết phục nó vào một mối quan hệ lâu dài
với vợ thứ của ta Caesonia
nên thật không may đã không có một dòng Caesar Nhân mã

thành ra La Mã sụp đổ

ta quyết định tuyên nó là một vị thần
nhưng ngày thứ chín trước ngày đầu tiên của tháng Hai
Cherea Cornelius Sabinus và những kẻ ngu khác đã ngăn cản ý định tin kính này

nó bình thản đón nhận tin tức về cái chết của ta

nó bị tống ra khỏi cung điện và bị kết án lưu đày

nó chịu đòn thù này với phẩm giá

nó chết không con
bị một gã bán thịt da dày ở thị trấn Antium giết thịt

về số phận sau khi chết của thịt con ngựa
Tacitus im lặng

Zbigniew Herbert, “Caligula,” Selected Poems of Zbigniew Herbert, trans. Bogdana and John Carpenter (Oxford University Press, 1977).

Copyright © 1974 by Zbigniew Herbert | Nguyễn Huy Hoàng dịch.