“Tôi sẽ nói về hy vọng” – César Vallejo
César Vallejo (1892–1938) là một nhà văn, nhà thơ, và nhà soạn kịch người Peru.
Tôi sẽ nói về hy vọng
Tôi không đau nỗi đau này như là César Vallejo. Bây giờ tôi không đau như một nghệ sĩ, như một con người, hay thậm chí như một sinh vật sống đơn giản. Tôi không đau nỗi đau này như một người Công giáo, như một người Mohammed giáo, hay như một người vô thần. Hôm nay chỉ đơn giản là tôi đau. Nếu tên tôi không phải là César Vallejo thì tôi vẫn đau cùng nỗi đau này. Nếu không phải là một nghệ sĩ thì tôi vẫn đau. Nếu không phải là con người, hay một sinh vật sống, thì tôi vẫn đau. Nếu không phải người Công giáo, người vô thần, hay người Mohammed giáo, thì tôi vẫn đau. Hôm nay tôi đau từ dưới thấp. Hôm nay chỉ đơn giản là tôi đau.
Bây giờ tôi đang đau mà không có lý giải nào. Nỗi đau của tôi sâu, đến nỗi nó chưa bao giờ có nguyên do hay không có nguyên do. Nguyên do của nó có thể là gì? Cái thứ quan trọng đó ở đâu, cái thứ không còn là nguyên do của nó? Không gì cả là nguyên do của nó; không gì cả có thể không còn là nguyên do của nó. Vì điều gì mà nỗi đau này sinh ra, một thân một mình? Nỗi đau của tôi đến từ gió Bắc và từ gió Nam, như những quả trứng vô tính mà một số loài chim hiếm gặp đẻ trong gió. Nếu vị hôn thê của tôi qua đời, nỗi đau của tôi vẫn thế. Nếu họ rạch cổ tôi xuống tận cuống họng, nỗi đau của tôi vẫn thế. Nếu cuộc sống, nói ngắn gọn, khác đi, nỗi đau của tôi vẫn thế. Hôm nay tôi đau từ trên cao. Hôm nay chỉ đơn giản là tôi đau.
Tôi nhìn vào nỗi đau của người đói và thấy cơn đói của anh ta khác xa nỗi đau của tôi, đến nỗi nếu tôi nhịn đói đến chết thì ít nhất cũng có một lưỡi cỏ luôn mọc lên từ nấm mồ tôi. Với người tình cũng thế. Máu anh ta quá bổ béo, so với máu tôi chẳng có nguồn cũng không ai tiêu thụ!
Cho đến giờ tôi vẫn tin rằng mọi thứ trong vũ trụ, không thể tránh khỏi, đều hoặc là cha mẹ hoặc là con cái. Nhưng nhìn đây nỗi đau của tôi hôm nay chẳng phải cha cũng chẳng phải con. Nó chẳng có lưng để tối đi, hay có quá nhiều ngực để sáng lên, và nếu người ta bỏ nó vào một căn phòng tối, nó sẽ không phát sáng, và nếu người ta bỏ nó vào một căn phòng sáng, nó sẽ không đổ bóng. Hôm nay tôi đau bất kể có chuyện gì xảy ra. Hôm nay chỉ đơn giản là tôi đau.
César Vallejo, “Voy a hablar de la esperanza,” Poemas humanos (Les Editions des Presses Modernes au Palais-Royal, 1939).
Copyright © 1939 by César Vallejo | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 