“Nhà” – Warsan Shire
A group of Syrians arrives on Lesvos after sailing on an inflatable raft from Turkey. Photograph by Andrew McConnell/Panos
Warsan Shire (1988–) là nhà thơ người Somalia. Cô sinh ra ở Kenya và cùng gia đình di cư đến Anh từ năm một tuổi. Cô được trao giải Thơ châu Phi Quốc tế của Đại học Brunel năm 2013 và được chọn làm Young Poet Laureate của thành phố London năm 2014.
Nhà
chẳng ai bỏ nhà đi trừ khi
nhà là hàm cá mập
bạn chỉ chạy về phía biên giới
khi thấy cả thành phố cũng chạy theo
những người hàng xóm đang chạy nhanh hơn
hơi thở đầy máu nơi cổ họng họ
cậu bé học cùng trường
người hôn bạn đến chóng mặt sau nhà máy thiếc cũ
đang ôm một khẩu súng to hơn cả thân mình
bạn chỉ bỏ nhà đi
khi nhà không cho bạn ở.
chẳng ai bỏ nhà đi trừ khi nhà đuổi bạn
lửa dưới chân
máu nóng trong bụng
đó đâu phải chuyện bạn nghĩ mình sẽ làm bao giờ
cho đến khi lưỡi dao bỏng kề vào
cổ
và ngay cả thế bạn vẫn mang theo bài quốc ca dưới
hơi thở
chỉ xé tan tấm hộ chiếu trong nhà vệ sinh ở một sân bay
thổn thức trong lúc mỗi mảnh giấy
tỏ rõ bạn sẽ không trở lại.
bạn phải hiểu,
rằng chẳng ai để con cái lên thuyền
trừ khi biển an toàn hơn đất liền
chẳng ai đốt lòng bàn tay
dưới những con tàu
dưới những toa xe
chẳng ai mất bao ngày bao đêm trong dạ dày xe tải
gặm giấy báo ăn trừ khi hàng dặm đường di chuyển
có ý nghĩa gì hơn cả một chuyến đi.
chẳng ai bò dưới những hàng rào
muốn bị đánh đập
muốn được thương hại
chẳng ai chọn các trại tị nạn
hay bị lục soát thân mình nơi cơ thể
bị bỏ lại đau đớn
hay nhà tù,
vì nhà tù thì an toàn
hơn một thành phố lửa
và một lính canh tù
trong đêm
thì tốt hơn một xe tải
đầy những người đàn ông trông giống cha mình
chẳng ai chịu đựng được
chẳng ai tiêu hóa được
chẳng ai có làn da đủ mạnh mẽ
những kẻ
về nhà đi bọn da đen
bọn tị nạn
bọn nhập cư bẩn thỉu
bọn tìm kiếm tị nạn
đang bú kiệt đất nước chúng ta
bọn mọi với bàn tay chìa ra
chúng có mùi lạ
man rợ
đã làm loạn đất nước của chúng và giờ chúng muốn
đến làm loạn đất nước chúng ta
làm sao những lời lẽ
những cái nhìn bẩn thỉu
tuột xuống khỏi lưng bạn
có lẽ vì đánh đập thì nhẹ nhàng
hơn một cánh tay lìa
hay lời lẽ thì dịu dàng
hơn mười bốn gã đàn ông giữa
đôi chân bạn
hay nhục mạ thì dễ
nuốt
hơn đổ nát
hơn xương
hơn thân mình con trẻ của bạn
rụng rời thành từng mảnh.
tôi muốn về nhà,
nhưng nhà là hàm cá mập
nhà là nòng súng
và chẳng ai bỏ nhà đi
trừ khi nhà đuổi bạn đến tận bờ biển
trừ khi nhà bảo bạn
nhanh chân lên
bỏ quần áo lại
bò qua sa mạc
lội qua đại dương
chìm
dè sẻn
đói
ăn xin
hãy quên đi lòng hãnh diện
sự sống còn của bạn quan trọng hơn
chẳng ai bỏ nhà đi cho đến khi một giọng nói lạnh toát trong tai bạn
bảo—
đi đi,
chạy khỏi tôi đi
tôi không biết tôi đã trở thành gì
nhưng tôi biết ở bất cứ nơi nào
cũng an toàn hơn ở nơi đây
Warson Shire, “Home,” in Alessandro Triulzi and Robert McKenzie eds., Long Journeys: African Migrants on the Road (Leiden and Boston, MA: Brill, 2013).
Copyright © by Warson Shire | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 
Cảm ơn Hoàng! Bài thơ hay quá!