“Encyclopædia Britannica” – Jane Shore
A set of the Encyclopædia Britannica on the shelves of the New York Public Library | Photo by Ángel Franco/The New York Times
Jane Shore (1947–) là nhà thơ người Mỹ. Bà được trao giải thơ Lamont năm 1986 và giải Poets’ Prize năm 2010. Bà là giáo sư ngành văn học Anh tại Đại học George Washington.
Encyclopædia Britannica
Chúng tôi đã phấn khích như lúc mua chiếc xe hơi mới,
và nó cũng nặng cả tấn, toàn bộ lịch sử
của thế giới và mọi thứ có trong đó
trên hai giá sách đầy trong căn phòng sinh hoạt,
ngồi như một vị thẩm phán bên trên chiếc TV màu mới.
Chúng tôi kiểm chứng mọi thứ trong bữa tối
để giải quyết những tranh cãi phun trào như núi Etna (Tập 8)
trong lúc món salad Caesar được dọn ra trên bàn.
Charlie Chaplin ăn một chiếc giày hầm trong bộ phim nào?
Chính xác là ngày nào diễn ra vụ Kristallnacht?
Trước khi chúng tôi có bộ Encyclopædia Britannica,
ai cũng có ý kiến thay vì những sự thật,
thứ mà họ bám lấy, không sửa, cho đến chết.
Nhưng bạn không thể gây gổ với bộ Encyclopædia Britannica.
Thậm chí nói ra tên nó thôi cũng nâng cao I.Q. của tôi.
Nó được soạn bởi các Einstein, các vị tổng thống
và các giáo sư—những người đầu óc hơn so với bất cứ ai
trong nhà tôi, trên phố nhà tôi, trong thị trấn của tôi—
các chuyên gia—không như mẹ tôi,
người chưa bao giờ học xong trung học.
Bản thân chỉ mục các chủ đề của nó cũng là một cuốn sách.
“Lịch sử của Đế quốc Ba Tư.”
“Chín hành tinh trong Hệ Mặt trời của chúng ta.”
“Giải phẫu gấu Bắc cực.”
Một ngày, hồi cấp ba, tôi tra tên mình
và viết một báo cáo về một Jane Shore “khác”
(1445-1527), người tình của Vua Edward IV (Tập 20).
Nếu bố mẹ tôi có bộ Encyclopædia Britannica
khi họ quyết định đặt tên nào cho tôi,
thì có lẽ tôi đã là một Jennifer
thay vì nàng nhân tình thống hối của một vị vua
bị bắt phải đi bộ trên đường phố London, chân đất?
Bây giờ, già hơn nửa thế kỷ, nó nằm lại
ở một kho lưu trữ chuyên dụng trên đường River Road,
trong những hộp các tông tôi gói sau khi bố mẹ tôi qua đời:
khối kiến thức đồ sộ của nó mãi mãi buộc với nhau
giữa các trang bìa, cong queo và mục ruỗng,
những người đóng góp đã không còn sống bị ủi
xuống vĩnh hằng, như trong một nghĩa trang gia đình—
các vị shah của nó được thay bằng các vị ayatollah,
Pluto bị giáng xuống thành một hành tinh lùn,
các loài động vật đang bị đe dọa giờ tuyệt chủng.
Jane Shore, “Encyclopædia Britannica,” The New Yorker (September 7, 2015 Issue).
Copyright © 2015 by Jane Shore | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 