“Lược sử sự tái hiện” – Hai-Dang Phan
Hai-Dang Phan sinh năm 1980 ở Kon Tum và theo gia đình tị nạn sang Mỹ từ năm hai tuổi. Anh lớn lên ở Wisconsin và hoàn thành chương trình tiến sĩ tại Đại học Wisconsin-Madison, với luận án về văn chương và sự hòa giải sau Chiến tranh Việt Nam. Thơ của anh đã được đăng trên nhiều tạp chí như The New Yorker, New England Review, và Poetry. Reenactments (Những tái hiện, Sarabande Books xuất bản năm 2019) là tập thơ đầu của anh, gồm các bài do chính anh viết và một số bản dịch từ tiếng Việt của các tác giả Chế Lan Viên, Trụ Vũ, Nguyễn Quốc Chánh, và Phan Nhiên Hạo. Hai-Dang Phan hiện là phó giáo sư ngành văn học Anh tại Grinnell College. Anh cũng là dịch giả cho tập thơ gần đây nhất của Phan Nhiên Hạo, Paper Bells (The Song Cave, 2020).
Lược sử sự tái hiện
Ngày thứ nhất người chụp ảnh bước vào trại
và lập tức bắt đầu chụp. Cô chụp chúng tôi
lúc bữa sáng ăn khẩu phần tác chiến, lúc nằm võng
đọc Stars & Stripes. Cô chụp chúng tôi trong giấc ngủ của cô.
Khi chúng tôi lần đầu gặp nhau ở chỗ con lạch, cô nói,
“Chào anh, Mãnh hổ! Giày chiến đẹp nhỉ. Đấy là hàng xịn?”
chỉ vào cái áo đi rừng Đặc nhiệm của tôi.
“Tôi e là thế,” tôi nói một cách thờ ơ, cố gắng giấu
sự hài lòng. Ngày thứ hai: không còn loăng quăng nữa.
Người chụp ảnh đã đồng ý tham gia vào hành động.
“Thế kịch bản là gì?” Một du kích đơn độc còn sót lại
trong một làng đầy bẫy nhảy khỏi hầm trú ẩn
và phục kích trung đội trong một cuộc tìm và diệt.
“May mà tôi mang bộ đồ ngủ đen và dép xăng đan!”
Thật là ra dáng lính. Cô cũng đóng vai tù nhân bị bắt,
đặc tình địa phương, và kẻ phản đảng xinh đẹp.
Cô nàng bắn tỉa là vai ưa thích của cô bởi lẽ
nó giống như chụp ảnh. “Vẻ đẹp, vẻ đẹp!”
giọng cô cất lên một cách quái dị từ đằng sau một vài tảng đá
trong lúc cô tỉa người của chúng tôi từng người một.
Thỉnh thoảng người chụp ảnh tự chụp mình.
Tôi biết cô chắc hẳn phải có hành trang cá nhân riêng—
sau đó tôi thấy cô nức nở trong bụi tre.
Tôi bảo cô không sao, các cuộc chiến này chỉ kéo dài ba ngày.
“Anh sẽ làm gì sau khi nó kết thúc?” cô hỏi.
“Tôi không biết,” tôi nói. “Lên kế hoạch cho cuộc chiến kế tiếp.”
Ngày thứ ba, sau một cuộc tuần tra thường lệ, chúng tôi ngồi
bên nhau trên khúc cây ưa thích của tôi, dưới bóng sồi,
và sắp đặt thêm nhiều kịch bản. Tấm bản đồ địa hình
trải trên đùi chúng tôi như một tấm thảm thần kỳ.
Cô có mái sát thủ trên đôi mắt camera.
Tôi đánh dấu tất cả những nguy hiểm và những khu hạ cánh.
Cô nói về ánh sáng điều chỉnh và cái lỗ
mở ra khi bạn ấn nút nhả cửa trập.
Lúc mười hai giờ đúng đôi bàn tay chúng tôi gần chạm.
Một trận mưa sao băng. Tôi gọi pháo kích.
Hai-Dang Phan, “A Brief History of Reënactment,” Reenactments: Poems and Translations (Sarabande Books, 2019). This poem was first published in The New Yorker (February 16, 2015 Issue).
Copyright © 2019 by Hai-Dang Phan | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 