“Có chủ” – Li-Young Lee
Photograph by Paul Elledge Photography
Li-Young Lee (1957–) là nhà thơ người Mỹ gốc Trung Quốc. Là chắt ngoại của Viên Thế Khải và con trai một bác sĩ riêng của Mao Trạch Đông, ông sinh ra ở Jakarta, nơi cha mẹ ông sống lưu vong trước khi định cư ở Hoa Kỳ. Ông được trao giải Whiting cho thơ năm 1988, giải thơ Lamont năm 1990, giải văn chương Lannan năm 1995, và giải William Carlos Williams năm 2002.
Có chủ
Tôi không biết mình buồn,
cho đến khi tôi nghe nàng hát.
Tôi không biết có quá nhiều thứ
đã mất đi như thế
ngay cả khi tôi chưa ra đời.
Có quá nhiều thứ để mất
trước cả khi tôi biết
lựa chọn có nghĩa là gì.
Sinh buồn,
sống buồn không thừa nhận, buồn
trong giấu giếm, tôi đã sống cả đời mình
ở cái bệ
của những thứ lớn lao hơn tôi.
Buổi sáng lớn lao hơn
với ánh sáng và tiếng chim sinh ra đầu tiên.
Buổi trưa cao hơn, dẫu là địa hạt một khoảnh khắc.
Buổi tối mênh mông và xưa cổ, và
ngôi nhà nhiều chuyện của đêm thì vĩ đại hơn.
Nhưng tôi không biết.
Và đáng lẽ tôi đã chết mà không hề biết,
ngoại trừ nàng bắt đầu hát. Và tôi hiểu
hồn tôi là một cô dâu bị một chú rể chưa gặp hớp hồn,
hoặc không là một chú rể đã hoàn toàn có chủ, buồn
trong say mê, hạnh phúc trong chờ đợi đời đời.
Tôi nghe nàng hát và biết
mình sẽ không bao giờ nghe được cái tên
thật sự của mỗi thứ
nếu tôi chưa nhận ra cái đáy
sâu thẳm của mọi thứ. Tiếng nàng hát
chạm đáy ấy trong tôi.
Giờ, khát đời, mọi thứ đều được làm mới.
Giờ, đời tôi không phải đời tôi. Tôi chẳng có đời nào
tách biệt khỏi mọi thứ của đời.
Và cái chết của tôi không phải là cái chết của tôi,
mà là một cái gối dưới đầu, một hòn đá
kê cho cửa sổ mở
để đón nhận hương nhài.
Tôi nghe nàng hát,
và tôi không còn sợ.
Giờ biết cái nàng biết, tôi mong
mình không bao giờ quên
cái-đã-mất lớn lao
và cái-còn-đang thuần khiết nhường nào.
Tôi đã mất bao nhiêu.
Tôi còn tiếp tục mất bao nhiêu.
Tôi đã sống bao nhiêu
mà chỉ biết buồn. Ồ, tôi còn
tiếp tục sống bao nhiêu.
Li-Young Lee, “Spoken For,” The Undressing (W. W. Norton, 2018).
Copyright © 2018 Li-Young Lee | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 