“Ngợi ca bóng tối” – Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges (1899–1986) là một nhà văn và nhà thơ người Argentina, một nhân vật chủ chốt trong nền văn chương tiếng Tây Ban Nha với những tác phẩm đã trở thành điển phạm của châu Mỹ Latin trong thế kỷ XX. Sách của ông bắt đầu được dịch và xuất bản rộng rãi ở Mỹ và châu Âu sau khi ông được trao giải Prix International cùng Samuel Beckett năm 1961. Danh tiếng quốc tế của ông cũng được củng cố bởi các giải de Cervantes năm 1969 và giải Jerusalem năm 1971, bên cạnh sự bùng nổ của các nhà văn Mỹ Latin thuộc thế hệ sau trong những năm 1960 và 1970.
Ngợi ca bóng tối
Tuổi già (đó là cái tên mà những người khác gọi)
có thể là thời hạnh phúc của chúng ta.
Con đã chết hoặc gần như đã chết.
Người và linh hồn ở lại.
Tôi sống giữa những dáng hình sáng nhờ nhờ hư ảo
mà vẫn chưa phải là bóng tối.
Buenos Aires,
một thời bị xé tan trong những vùng tự quản
hướng về phía đồng bằng bất tận,
nay đã thành nghĩa địa Recoleta, quảng trường Retiro,
những con phố tồi tàn của khu Mười một
và những ngôi nhà cổ lụp xụp
mà chúng ta vẫn gọi miền Nam.
Trong đời tôi luôn có quá nhiều điều;
Democritos thành Abdera đã tự móc mắt ra để nghĩ
thì thời gian cũng là Democritos của tôi.
Cái miền tối này đến chậm và không đau đớn;
nó chảy một đường thoai thoải
và trông như sự vĩnh cửu.
Bạn bè tôi không mặt,
những người đàn bà bao nhiêu năm vẫn vậy,
góc phố này ngỡ là góc phố kia,
những trang sách không có một chữ cái.
Tất cả đáng ra phải làm tôi e ngại,
nhưng trong nó là ngọt ngào, là một lần trở lại.
Bao thế hệ sách vở trên trái đất
tôi mới đọc được có một vài,
những sách vở vẫn đọc trong ký ức,
đọc và đổi thay.
Nam, Bắc, Đông, Tây,
những con đường hội tụ đưa tôi
về trung tâm bí mật của mình.
Những con đường là những bước chân, tiếng vọng,
những đàn bà, đàn ông, nỗi đau, sự sống lại,
những đêm và những ngày,
những tỉnh và mơ,
từng khoảnh khắc ngắn ngủi của hôm qua
và những ngày hôm qua của thế giới,
thanh gươm chắc của người Đan Mạch và trăng của người Ba Tư,
những việc làm của người chết,
những tình yêu được sẻ chia, những từ,
Emerson, tuyết, cùng với vô vàn thứ.
Giờ tôi quên được rồi. Tôi đã đến trung tâm,
đến đại số và đến mật từ,
đến tấm gương của tôi.
Sớm thôi tôi sẽ biết mình là ai.
Jorge Luis Borges, “Elogio de la sombra,” Elogio de la sombra (Emecé Editores, 1969).
Copyright © 1969 by Emecé Editores | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 