“Một độc giả” – Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges (1899–1986) là một nhà văn và nhà thơ người Argentina, một nhân vật chủ chốt trong nền văn chương tiếng Tây Ban Nha với những tác phẩm đã trở thành điển phạm của châu Mỹ Latin trong thế kỷ XX. Sách của ông bắt đầu được dịch và xuất bản rộng rãi ở Mỹ và châu Âu sau khi ông được trao giải Prix International cùng Samuel Beckett năm 1961. Danh tiếng quốc tế của ông cũng được củng cố bởi các giải de Cervantes năm 1969 và giải Jerusalem năm 1971, bên cạnh sự bùng nổ của các nhà văn Mỹ Latin thuộc thế hệ sau trong những năm 1960 và 1970.
Một độc giả
Cứ để những người khác khoe khoang về những trang họ viết;
tôi tự hào về những cuốn mình đã đọc.
Tôi sẽ không là một nhà bác ngữ học,
tôi sẽ không hỏi về những biến cách, các thức và sự biến đổi cực nhọc của các chữ cái,
âm d cứng lại thành t,
sự tương ứng giữa g và k,
nhưng suốt bao năm tôi đã có
một niềm đam mê với ngôn ngữ.
Đêm của tôi ngập tràn Virgil;
tôi đã học và đã quên đi tiếng Latin
là một sự sở hữu, bởi vì sự lãng quên
nó là một trong những dạng của ký ức, căn hầm tối của nó,
mặt bên kia bí ẩn của đồng tiền.
Khi trong đôi mắt tôi bị xóa
những sự xuất hiện trống rỗng và thân yêu,
những khuôn mặt và những trang giấy,
tôi quay sang học thứ ngôn ngữ sắt
mà những người đi trước đã dùng để hát
lên những thanh kiếm và sự cô đơn,
và giờ, sau bảy thế kỷ,
kể từ Thule Cuối,
giọng của người đã đến với tôi, Snorri Sturluson.
Chàng trai trẻ, trước cuốn sách, áp đặt một kỷ luật nghiêm ngặt
để theo đuổi cái kiến thức chính xác;
ở tuổi tôi, mỗi bước đi là một cuộc phiêu lưu
tiếp giáp với màn đêm.
Tôi sẽ không giải mã xong những ngôn ngữ cổ phương Bắc,
tôi sẽ không thò đôi tay háo hức vào vàng của Sigurd;
cái nhiệm vụ mà tôi đã nhận là bất tận
và sẽ ở bên tôi đến cùng,
bí ẩn không kém phần vũ trụ
và như tôi, kẻ tập sự.
Jorge Luis Borges, “Un lector,” Elogio de la sombra (Emecé Editores, 1969).
Copyright © 1969 by Emecé Editores | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 