“Đừng để tôi cô đơn [Mahalia Jackson là một thiên tài]” – Claudia Rankine
Mahalia Jackson
Claudia Rankine sinh năm 1963 ở Jamaica. Bà là tác giả của năm tập thơ, gần đây nhất là Citizen: An American Lyric (2014), tác phẩm đoạt giải thơ của Hiệp hội Nhà phê bình Sách Quốc gia Mỹ năm 2014, giải Forward cho tập thơ xuất sắc nhất 2015, và giải Rebekah Johnson Bobbitt của Thư viện Quốc hội Mỹ năm 2016. Bà hiện là giáo sư hàm Frederick Iseman về thơ tại Đại học Yale.
Đừng để tôi cô đơn
Mahalia Jackson là một thiên tài. Hoặc Mahalia Jackson có tài thiên bẩm. Người đàn ông mà tôi ở cùng đang cố gắng phân biệt. Tôi không thoải mái với việc anh ấy cần phân biệt chuyện này bởi câu hỏi của anh đang bắt đầu tiến đến các sắc thái tinh tế của phân biệt chủng tộc, phân biệt giai cấp, hay phân biệt giới tính. Khó mà biết là cái nào. Mahalia Jackson chưa bao giờ học hết lớp tám, hay tài năng của Mahalia dựa trên sự đụng độ giữa giọng hát với sự tâm linh của bà. Tâm linh đích thực là sức mạnh của riêng nó. Tôi không chắc phải phản ứng thế nào với toàn bộ chuyện này. Tôi đổi chủ đề.
Chúng tôi vừa xem bộ phim tài liệu Louis Armstrong ở Newport, 1971 của George Wein. Trong khán phòng một căn phòng chật kín người lạ nghe Mahalia Jackson hát bài “Hãy để có hòa bình trên trái đất” và đứng dậy tán thưởng nhiệt liệt trước một màn chiếu. Sự rõ ràng về tầm nhìn của bà đã vượt qua ba mươi năm để nói một cách thân mật đến mỗi người chúng ta. Như thể giọng bà đã luôn im lìm trong chúng ta, chờ được đánh thức, dẫu “nó phải đi qua sự thiếu những câu trả lời của chính mình, qua sự im lặng khủng khiếp, (và) qua hàng ngàn bóng tối của lời nói giết người.”
Có lẽ Mahalia, như Paul Celan, đã sống qua mọi cuộc đời của chúng ta vì chúng ta. Có lẽ đó là định nghĩa của thiên tài. Hegel nói, “Mỗi người đều mong và tin là anh ta tốt đẹp hơn cái thế giới vốn của là anh ta, nhưng người nào tốt đẹp hơn thì chỉ đơn thuần là thể hiện cái thế giới đó tốt đẹp hơn so với những người khác.” Mahalia Jackson hát như thể bà không hề định hát. Và mặc dù lời bài hát là “Hãy để có hòa bình trên trái đất và hãy để nó bắt đầu với tôi,” tôi đang nghe thành “Hãy để nó bắt đầu trong tôi.”
Claudia Rankine, “Don’t Let Me Be Lonely [Mahalia Jackson is a genius],” Don’t Let Me Be Lonely: An American Lyric (Graywolf Press, 2004).
Copyright © 2004 by Claudia Rankine | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 