“Orpheus ở cổng thứ hai của địa phủ” – Yusef Komunyakaa
Yusef Komunyakaa (1947–) là nhà thơ người Mỹ. Ông được trao giải Pulitzer cho thơ và giải thơ Kingsley and Kate Tufts năm 1994, giải thơ Ruth Lilly năm 2001, và giải Wallace Stevens năm 2011. Ông hiện là giáo sư ngành văn học Anh tại Đại học New York.
Orpheus ở cổng thứ hai của địa phủ
Cây đàn lia của tôi đã rơi & vỡ,
nhưng tôi còn những cái trống mẽo.
Nhìn xem, người có thấy những con quạ kia
đậu trên chòi canh không?
Tôi không muốn nói về những điềm báo
nhưng đôi khi nó thật khó đoán.
Cuộc đời đã tốt trong vài năm qua.
Tôi biết cả bảy bài ca của con chim sẻ
& thấy may mắn vì còn sống. Tôi tỉnh dậy lúc 2:59
sáng nay, nhẹ nhõm vì đã chiến đấu với
những lưới bắt giấc mơ & thắng. Tôi sẽ đặt một hòn đá
vào miệng & đi xuống đó một lần nữa,
& nếu tôi gặp chính mình leo lên
thì sẽ không phải là anh ta đi xuống.
Sự ngờ vực đã đưa tôi đến bờ sông
trước đây. Tôi có thể hổ thẹn nhưng tôi không thể quên
cách khóc thương & ca ngợi trên cây đàn marimba.
Tôi sẽ chơi cho đến khi cỗ máy vàng của ngày
dừng giữa cái đã biết & cái chưa biết.
Nơi này là một giàn thiêu cho những người trẻ
chết trước khi biết đến cơn khát của đàn ông
hay đàn bà. Các Fury với lũ rắn trên đầu
rớm nước mắt. Tantalus ăn lê & nhấm nháp rượu
trong mơ, như đôi mắt của một con kền kền
chực chờ trước lá gan của Tityus. Tôi có thể thấy
Ixion bị trói vào một bánh xe quay vòng
& Sisyphus ngồi trên tảng đá tròn.
Tôi sẽ đứng một lần nữa trước Proserpine
& Vua Pluto. Khi đến lúc bảo vệ tình yêu,
tôi có thể khiến một cây đàn lia kéo trăng & sao xuống
nhưng vẫn khó mà nói về những điều trần thế—
những người bình thường giết những người bình thường,
phụ nữ & trẻ em. Tôi không nhớ
chính xác mình đã nói gì ở phòng vé
vào chuyến đi đầu tiên, nhưng tôi biết nó đã trở nên
xấu xí. Những ám chỉ cổ điển không
khiến nó dễ dàng hơn. Tôi đã chơi một giai điệu
đi theo cách của nó vào cơ bắp của tôi
& tôi biết tôi phải nói về những gì tôi đã thấy
trước khi con rắn rụt đầu lại.
Tôi đã thấy một gian đồ vật con người, một danh sách
tên bất tận, một ngọn đồi giày, một phòng va ly
gắn thẻ đến không đâu, kính mắt, bàn chải,
giày trẻ con, răng giả, các quảng cáo spa kỳ nghỉ,
& một cuộn vải dày khổ rộng dệt từ tóc sống.
Nếu tôi chưa bao giờ sở hữu những cây sáo sậy
& những cái trống này, nếu bóng tôi ngừng hôn tôi
bởi những gì mà tôi chứng kiến,
thì tôi sẽ gọi người qua những khúc xương tôi,
tôi hứa với người.
Yusef Komunyakaa, “Orpheus at the Second Gate of Hades,” The Chameleon Couch (Farrar, Straus and Giroux). This poem was first published in The New Yorker (June 28, 2010 Issue).
Copyright © 2011 by Yusef Komunyakaa | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 